Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
ROZDZIAŁ1
przyjmowaniuprzekonańiwartości,ponieważkażdymadozaproponowania
cośniepowtarzalnegoiunikatowego(Góralczyk,2009,s.10).
AlbertBandura(2007,s.65)wskazujenawyznaczniki,któreułatwiają
przyjmowanienowychzachowań:pojawiającesiębodźcezachęcające;wiara,
żezachowanieprzyniesieokreślonąsatysfakcję,korzyści.Rezygnacjazdanego
zachowaniamożenastąpićwówczas,gdyjegopodjęciebędziewiązaćsięzdu-
żymryzykiem,gdyjednostkadokonasamoocenyzachowań(self-evaluative
derivatives)iwskażenazagrożenia.Ujawniająsiętubarieryspołeczneiogra-
niczeniaekonomiczne,trudnedopokonania.
Istotnywpływnazastępczeuczeniesięemocjonalne(modelowanie)ma
podobieństwodoświadczeń.Wteoriispołecznegouczeniasięzwracasięuwagę
nato,żereakcjewarunkowejednostkaaktywujenabaziewyuczonychocze-
kiwań(niesąwywoływaneautomatycznie).Człowiekuczysięprzewidywać
zdarzenienapodstawiebodźcówjezapowiadających,aponadtowywołuje
odpowiedniereakcjeantycypacyjne.Okazałosię,żestopień,wjakimzacho-
wanieantycypacyjnepodlegakontrolipoznawczej,wpewiensposóbzależy
odtego,czyzostałoonowytworzonesymbolicznie,czyprzezbezpośrednie
doświadczenie(Bandura,2007,s.74-77).
Oczekiwanie,żektośsobieporadzizdanąsytuacją,aponadtoosiągnie
właściwyrezultat,prowadzidomodelunemergentnejinterpretacjisposobu
działania”(Bandura-za:Halliin.,2006,s.592).Jeszczeraztrzebaprzywołać
ideędeterminizmu-wzajemnegooddziaływaniaosoby-środowiska-zacho-
wania.Oczekiwanieskutecznościdziałaniaprowadzidopodjęciaaktywności,
alezależytoodwarunkówśrodowiskowych,którewjakiśsposóbkształtuje.
Jednostkauruchamiazasobyosobiste,aletrzebajeraczejtraktowaćjako
dyspozycje,aniestałecechy,bowtokudziałaniawśrodowiskuulegająmo-
dyfikacji.AlbertBandura,szukającwytłumaczeniadlaprzejawówodmien-
nychzachowań,wskazujenaschematyJa,alerównieżnapoczuciewłasnej
skuteczności.Termintenwymagabliższegookreślenia.
1.1.2.Poczuciewłasnejskuteczności
Konstruktwłasnejskutecznościosadzonywmodeluteoriispołeczno-
-poznawczej(socialcognitivetheory),triadowym,obustronnieprzyczynowym,
wskazujenadynamikęwspółzależnościzachowania,poznaniaiśrodowiska.
RobertWoodiAlbertBandura(1989,s.408;por.Bandura,1998)poczucie
własnejskutecznościokreślająjakonwiaręwczyjąśzdolnośćdomobilizo-
