Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
ROZDZIAŁ1
Jeślijednostkajestpewnaswoichkompetencji,tozachowasięinaczejniż
wstanieniepewności.Spostrzeganiewłasnejskutecznościokreślamyślenie,
któremotywuje,kierujewykonaniemorazemocjonalnympobudzeniem.
WpracachAlbertaBandury(1997),FrankaPajaresa(1996),Dale’aH.
Schunka(1975)możnaodnaleźćwyraźnewskazanie,iżwłasnaskuteczność
jednostkiwpływanakonkretneobszaryludzkiegopostępowania:motywację
donauki,osiągnięcia,elastyczność(resilience),samopoczucie,wytrwałość
przywykonywaniuzadań(kiedypojawiająsiętrudności),wielkośćwysiłku,
dokonywanewybory2.
TeoriaAlbertaBandurynajczęściejjestuważanazamodelmotywacyjny,
niefazowy,wkontekściebieżącegozachowania,anieprocesówzmianwnim
zachodzących.Oczekiwaniewłasnejskutecznościpowinnobyćrozpatrywane
wkilkuwymiarach.Pierwszyznichtozasięgoczekiwań,wielkość(magni-
tude),którawskazujenazależnośćmiędzypoczuciemwłasnejskuteczności
atrudnościązadania.Możebyćtak,żeczłowiekczujesięskutecznywobszarze
prostychzadań,alezupełnieniekompetentny,gdynapotykazadaniazłożo-
ne.Różnyteżjestpoziomogólności(generality),któradecydujeowzględnej
stabilnościtegoprzekonania.Oczekiwaniamogąodnosićsiędokonkretnej
sytuacji,alemogąbyćgeneralizowanenapodobne,anawetrozciągniętena
doświadczeniamałozbliżonedokonkretnego.Specyfikaoczekiwańdotyczy
równieżsiły(strength)dającejwglądwodpornośćnawystępująceniepo-
wodzenia.Czasaminawetniewielkaporażkaprzekreślaoczekiwaniecodo
skuteczności(Bandura,2007,s.90;por.Kościelak,2010,s.61-62).
Janiejestjednolitymkonstruktem,odnosisiędoróżnorodnychprzeko-
nańcodoswojejosobyiprocesówsamokontroli,zmieniającychsięwczasie
iwokreślonychsytuacjach(Pervin,John,2002,s.477).
Społeczno-poznawczateoriaosobowościwsposóbszczególnyeksponuje
takiepojęciastrukturalnejak:oczekiwania-przekonania,kompetencje-umie-
jętności,cele.Oczekiwaniedotyczyzdarzeń,zachowańinnychludzi,aponadto
przeświadczeniacodogratyfikacjizaswójczyn,przekonaniadotyczącego
własnegofunkcjonowania-zwłaszczaradzeniasobiezróżnegotypuzadaniami
wokreślonychsytuacjach.Spostrzeganiesytuacjijestidiosynkratyczne,asama
istotaosobowościtkwiwróżnorodnościspostrzeganiazdrzeńibudowania
wzwiązkuztymróżnychwzorówzachowania(Pervin,John,2002,s.474-475).
Kompetencjerozpoznawanejakoumiejętności,szczególniepoznawcze,
odnosząsiędozdolnościrozwiązywaniazadań,radzeniasobiezcodzienny-
2http://www.emory.edu/EDUCATION/mfp/efcacy6:html(22.10.2011).
