Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ikrewzostajewypchniętadotętnic.Wfazierozkur-
czunastępujeodwrotnasytuacja:komorysięroz-
kurczają,aprzedsionkikurczą.Wtedyzamykająsię
zastawkipółksiężycowate,cozapobiegacofaniusię
krwiztętnic,iotwierajązastawkiprzedsionkowo-
-komorowe.Krewnapływazprzedsionkówdoko-
mór.Wostatniejfaziepracyserca,podczaspauzy,
komoryiprzedsionkiwstanierozkurczu.Fazata
oznaczadlasercakrótkotrwałyodpoczynek.Wów-
czaswypełniasięonokrwią.Zżyłnapływakrew
doprzedsionków,azprzedsionków-dokomór.
Krewjestpłynemustrojowym(płynnątkan-
łączną),którypełnifunkcjętransportowąiza-
pewniakomunikacjęmiędzywszystkimiukładami
organizmu.Krążywcieleczłowiekabezprzerwy,
dostarczająckomórkomorganizmutlen,składniki
odżywczeiinneelementyniezbędnedometaboliz-
mukomórkowego.Krewuczestniczywregulacji
temperaturyciałaorazreakcjachobronnychorga-
nizmu.Wjejskładwchodząelementykomórkowe
(ok.44%)iosocze(ok.55%).Osoczejestwodnym
roztworem(ok.90%wody)zawierającymzwiązki
organiczne(białka:albuminy,globulinyifibryno-
gen)orazzwiązkinieorganiczne(m.in.jonysodowe,
potasowe,chlorkoweiwęglanowe).Doskładników
krwizaliczanetakżehormony,rozpuszczonegazy
(oddechowe),substancjebudulcoweienergetyczne
(np.węglowodany,tłuszcze,witaminy),któredo-
starczanedokomórek,orazproduktyprzemianyma-
terii(np.mocznik,kwasmoczowy)transportowane
domiejsc,zktórychbędąwydalone.
Doelementówmorfotycznychkrwinależą:ery-
trocyty(czerwoneciałkakrwi),leukocyty(białe
ciałkakrwi)oraztrombocyty(fragmentybardzodu-
żychkomórek,określaneinaczejjakopłytkikrwi).
Każdeznichpełniokreślonąfunkcję:
erytrocyty(jestichnajwięcej)transportujątlen
zpłucdotkanek,awodwrotnymkierunkudwu-
tlenekwęgla,którypochodzizmetabolizmu
komórek,
16
10PODSTAWYANATOMIIIFIZJOLOGIIKOńCZYNDOLNYCH
leukocytymajązdolnościżerneorazmożliwość
przemieszczaniasię,stanowiączęśćukładuod-
pornościowegoorganizmu;grupataobejmuje
granulocyty,limfocytyimonocyty,
trombocytybiorąudziałwprocesiehemostazy
(hamowaniukrwawienia).
Proceswytwarzaniairóżnicowaniasięelemen-
tówmorfotycznychkrwi(hemopoeza)jestnieprze-
rwany-każdegodniapowstająmilionykrwinek
czerwonych,białychorazpłytekkrwi.Zachodzi
ongłówniewszpikukostnym.Wprawidłowych
warunkachodczynkrwizazwyczajjeststały-lek-
kozasadowy.Czerwonąbarwękrwinadajebiał-
kohemoglobina,któreznajdujesięwdojrzałych
erytrocytach.
Worganizmieznajdujesiętakżezgromadzo-
nakrew(wwątrobieiśledzionie),któraniekrąży,
alemożebyćwłączanadokrążeniawprzypadkach
koniecznościuzupełnieniautraconejprzezorga-
nizmkrwikrążącej.Krewkrążywcieleczłowieka
wdwóchobiegach:dużymimałym.Tworząone
odrębne,zamkniętesystemy,którełącząsięwsercu.
Małyobiegkrwi(inaczejobiegpłucny)roz-
poczynasięwprawejkomorzeserca.Zprawego
przedsionkadoprawejkomorynapływakrewod-
tlenowana(ubogawtlen),którapowróciłaztkanek
inarządówciała.Skurczprawejkomorypowoduje
wypchnięciekrwipoprzezzastawkępniapłucne-
gododużejtętnicy,któranastępnierozgałęziasię
natętnicepłucneprawąilewą.Kierująonekrew
doodpowiedniegopłucaitamrozgałęziająnaco-
razmniejszetętniceoraztętniczki,przechodząc
wsiećnaczyńwłosowatych,któreoplatająpęche-
rzykipłucne.Tu,międzykrwiąapowietrzemznaj-
dującymsięwpęcherzykachpłucnych,następuje
wymianagazowa-pobranietlenuioddaniedwu-
tlenkuwęgla.Zkażdegopłucawychodząpodwie
żyłypłucne,którepołączonezlewymprzed-
sionkiemserca.Zaichpośrednictwemutlenowana
krewwypływazpłucijestprowadzonadolewego
przedsionka.Wmałymobiegukrewodtlenowana