Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Testamentwprawiepolskim
kachtakijestwłaśniecelspadkodawcy,bezwzględunato,czyjegore-
alizacjanastępujewformiepowiększeniaaktywów,czyteżograniczenia
pasywówspadkobiercy.Zazwyczajodbywasiętowdrodzeuzyskania
określonejkorzyścimajątkowejprzezindywidualnąosobę34.Nie
wszystkiejednaktestamentystanowiączynnościprawneocharakterze
przysparzającym.Niemożnabowiempomijaćtakważkichdyspozycji
testatora,jakodwołanietestamentuczywydaniepolecenianiemajątko-
wego.Tegorodzajuczynnościnieskutkująbynajmniejnabyciemko-
rzyścimajątkowejprzezichadresata,amimoto-rodząokreślone
konsekwencjeprawne.Niemniejjednakzdecydowanąprzewagępośród
rozrządzeńtestamentowychposiadająróżnegorodzajuprzysporzenia,
począwszyodustanowieniaspadkobiercy,poprzezdokonaniezapisu,
powskazanieosobywykonawcytestamentu35.
Zasadniczokażdaczynnośćprzysparzającaposiadacharakter
kauzalny,oileniezostałonwyłączonywoląstronlubmocąprzepisu
szczególnego.Pojawiasięjednakpytanie,czyregułataznajdujezasto-
sowanietakżewwypadkujednostronnejczynnościprawnej,jakąjest
testament?
Uwzględniającfakt,żeustawodawcawtejmateriimilczy,należy
przyjąć,żewprowadzenietakiegoograniczeniazgodniezlegenondi-
stinguentebyłobydziałaniemnazbytrygorystycznym.Traktowaniete-
stamentujakoczynnościprawnejkauzalnejwydajesięwięcuzasadnio-
ne.Okolicznośćtapociągazasobąlicznenastępstwa:
1)wymógistnieniajednejzprzyczynprawnychprzysporzenia(causa:
solvendi,obligandivelacquirendilubdonandi),
2)uzależnienieważnościdokonywanejczynnościodistnieniaprzy-
czynyprawnej,
3)nieważnośćprzedsiębranejczynności,spowodowanabrakiemalbo
wadliwościącausa36.
Pozorniemogłobysięwydawać,żespośródwymienionychprzy-
czynprawnychprzysporzeniajedyną,któramożeznaleźćzastosowanie
wprzypadkutestamentujestcausadonandi.Przejawiasięonawrezy-
gnacjitestatorazuzyskaniaokreślonegoekwiwalentuwzamianza
przysporzeniedokonywanenarzeczspadkobiercy.Niektórzyprzedsta-
34E.Skowrońska-Bocian,Testament...,s.19-20.
35Szerzejzob.M.Niedośpiał,Testamentallograficzny...,s.66-69.
36Por.E.Skowrońska-Bocian,Testament...,s.19-20;W.Czachórski,Czynności
prawneprzyczynoweioderwanewpolskimprawiecywilnym,Warszawa1952,passim.
32