Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zbudowanyztrzechrodzajówfilamentówbiałkowych:filamentówpośrednich,mikro-
tubulifilamentówaktynowych.Każdyrodzajfilamentówjestzbudowanyzinnegobiałka
imainnewłaściwościmechaniczne.
Filamentypośrednie(średnica-10nm)sązbudowanezbiałekwłóknistychisą
najbardziejsztywneiwytrzymałezewszystkichfilamentówcytoszkieletu.Sąstrukturami
stałymi,razuformowaneniepodlegajądepolimeryzacji.Głównąfunkcjąfilamentówpo-
średnichjestzabezpieczeniekomórkiprzedstresemmechanicznym,którypojawiasię
podczasrozciąganiakomórki.Jakojedynefilamentycytoszkieletu,filamentypośrednie
sąodpornenadziałaniestężonychroztworówsoliidetergentówniejonowych.Wewnątrz
cytoplazmywystępująwpostacisieciipęczkówprzezconadająkomórkomodporność
mechaniczną,utrzymująkształtkomórek,atakżewzmacniająwypustkicytoplazma-
tyczne(np.komóreknerwowych).Wobrębiejądrakomórkowegotworząblaszkęjądro-
wą,którastanowipodstawęiwzmocnienieotoczkijądrowej.Wobrębieblaszkijądrowej
filamentypośredniesązbudowanezbiałekzwanychlaminami.Wprzeciwieństwiedo
stabilnychcytoplazmatycznychfilamentówpośrednich,filamentyblaszkijądrowej
rozpadająsięiformująnanowopodczaskażdegopodziałukomórkowego.
Mutacjawgeniekodującymjedenzrodzajówlaminyjestodpowiedzialnazawywo-
łanieprogerii-chorobygenetycznejpowodującejprzedwczesnestarzeniesięorga-
nizmu.
Mikrotubule(średnica-25nm)sązbudowanezbiałkowychcząsteczektubu-
linyimająkształtdługich,sztywnych,wydrążonychwśrodkururek.Wykazujązdolność
szybkiegozanikaniawjednymmiejscukomórkiipowstawaniawinnym.Ośrodkiem
organizującymmikrotubulewkomórcejestcentrosom.Odcentrosomumikrotubule
rozprzestrzeniająsiękukrańcomkomórki,tworzącsystemszlakówsłużącychprze-
mieszczaniusiępęcherzyków,organelliorazinnychskładnikówkomórkowych.Podczas
podziałówkomórkowychstrukturytetworząwrzecionomitotyczneodpowiedzialne
zarozdziałchromosomówdokomórekpotomnych.Pozatymsąodpowiedzialneza
powstawaniestrukturaparaturuchowego(aksonema)występującegonapowierzchni
komórektworząc:wici-wprawiającekomórkęwruch(np.plemnik)irzęski-służące
doprzemieszczaniapłynu(np.komórkijajowodu),śluzubądźpyłu(np.komórkiukładu
oddechowego)ponadpowierzchniąkomórki.Mikrotubuletworząrównieżneurotubule
wkomórkachnerwowych.Nakońcachmikrotubulcałyczaszachodząprocesypolimery-
zacji(biegundodatni)lubdepolimeryzacji(biegunujemny).Dodatkowowystępująrów-
nieżbiałkatowarzyszącemikrotubulom,któredecydująoichstabilizacji,atakżebiorą
udziałwATP-zależnymtransporcieorganelliipęcherzyków.
Filamentyaktynowe(średnica-6nm)zbudowanesązdwóchoplatającychsię
łańcuchówaktynowych(F-aktyna),zczegokażdyłańcuchjestpolimeremG-aktyny.
Filamentyaktynowemająróżnądługośćinajczęściejtworząpęczkilubprzestrzenne
sieci.Sąspolaryzowane(biegundodatni,biegunujemny).Sąniezbędnewkomórcedo
1020Cytoplazma
17
