Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
białka.Takirodzajtransportunazywasiędyfuzjąułatwioną(wspomaganą).Przy-
kłademnośnikauczestniczącegowtransporciebiernymjestnośnikglukozywbłonie
komórekwątroby,akierunektransportutejsubstancjizależyodgradientujejstężenia.
Takitransport,wktórymnośnikprzenositylkojedenrodzajcząsteczki,nazywamyuni-
portem.
Transportaktywny
Gdycząsteczkarozpuszczalnawwodziejesttransportowanawbrewgradientowistę-
żeń,białkotransportującemusiwykonaćpracęzwiązanązpokonaniemróżnicystężeń.
Takisposóbprzemieszczaniacząsteczekprzezbłonęjestnazywanytransportem
aktywnym(patrzryc.1.7).Transporttenjestprowadzonyprzezokreślonetypynośni-
ków.
Przemieszczaniesięzgodniezgradientemokreślonegorodzajujonówdostarcza
energiipotrzebnejdoprzetransportowaniacząsteczkiinnegorodzajuwbrewjejgra-
dientowistężeń.Takirodzajtransportuprowadząnośnikisprzężone.Sprzęgająone
transportjednejcząsteczkizprzemieszczaniemsięcząsteczkiinnegorodzaju.Wprzy-
padkugdynośnikprzenosicząsteczkiwjednymkierunku,transporttakinazywasię
symportem,ajeżeliwkierunkachprzeciwnych–antyportem.Przykłademsymportu
jestpobieranieglukozywrazzjonamiNa+wkomórkachnabłonkajelita.Dziękitemu
komórkitemogąaktywniepobieraćglukozęzeświatłajelitanawetwtedy,gdyjejstę-
żeniewewnątrzkomórkijestwiększeniżwjelicie.
Nośnikiaktywnietransportującejony,którewykorzystujądotegoceluenergię
pochodzącązhydrolizyATP,sąnazywanepompami.Przykłademtakiegonośnikajest
pompasodowo-potasowa.PompataczerpieenergiępotrzebnądowypompowaniaNa+
nazewnątrzkomórkizhydrolizyATPdoADP,dlategonośnikjestnietylkobiałkiem
Tabela1i1iPorównanieróżnychrodzajówtransportu
Transportbierny(dyfuzjaprosta)
Transportbiernywspomagany
Transportaktywny
NiewymagaenergiizATP
Kierunektransportuzgodny
zgradientemstężeń
NiewymagaenergiizATP
WymagaenergiizATP
Kierunektransportuzgodny
zgradientemstężeń
Kierunektransportuwbrew
gradientowistężeń
TransportprzezdwuwarstwęlipidowąTransportprzezkanałybłonowe
lubnośniki
Niewymagaprzenośników
białkowych
Wymagaprzenośników
białkowych
Transportrozpuszczalnych
Transportpolarnychbądź
wtłuszczachmałychcząsteczek
naładowanychcząsteczeklub
niepolarnych(tlen,dwutlenekwęgla)
jonów,np.kanaływbłonie
lubpolarnych,aleniemających
komórkinerwowejdlaK
+iNa+
ładunkuelektrycznego(woda,
mocznik)
Transportprzeznośniki
Wymagaprzenośników
białkowych
Cząsteczkinierozpuszczalne
wlipidachijonyróżnoimienne
transportowanejednocześnie
(pompasodowo-potasowa,
pompawapniowa)
11
