Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Mowa
13
zidentyfikowaniuzasłyszanychdźwiękówmowyoraznapowiązaniuichzokreśloną
treścią”(I.Styczek1981,s.69).Percepcjamowyuzależnionajestm.in.od:słyszal-
nościdźwięków,umiejętnościróżnicowaniagłosekdanegojęzykaorazwyrazów,
pamięcisłuchowejwerbalnej,polegającejnazdolnościzatrzymywaniawpamięci
ciąguwyrazówpołączonychzwiązkamilogiczno-gramatycznymi,umiejętności
znaczeniowegoróżnicowaniawyrazówitreścizdaniawzależnościodkontek-
stuizwiązkówlogiczno-gramatycznych,procesuautokontroliwymawianiowej
polegającejnanatychmiastowejkorekciebłędupopełnionegowczasiemówienia.
Percepcjamowyzależytakżeodprocesumyślowegozwiązanegozbudowaniem
planów,zamierzeńirozwiązań.Wprocesiemowyistotnejestrównieżsprawne
funkcjonowanieukładukojarzeniowegoorazpozapiramidowego,odpowiedzial-
negozaodpowiednienapięciemięśnibiorącychudziałwczynnościmówienia
(E.Minczakiewicz1992,s.27).
Mówieniejestczynnościąpolegającąnaszybkiejsekwencyjnościwydawanych
dźwięków,wiążącąsięzintensywnąpracąmięśniaparatufonacyjnegoiartykula-
cyjnego(E.Minczakiewicz1992,s.29).
BogumiłaToczyskauważa,że„zrozumienietekstutojegoodczytanie;wygłosze-
nie,czyliponownezakodowanietekstu,stanowijegointerpretację;odbiórzaśto
percepcja,przyswojenieorazstopieńoddziaływaniatreścinasłuchacza,comożna
nazwaćprzeżyciem”(B.Toczyska2007,s.338).
Dlaskutecznejkomunikacjijęzykowejdużeznaczenieodgrywająkanałykomu-
nikacyjne-wzrokowyisłuchowy.Kanałwzrokowyobejmujemowęciała,wtym
wyglądzewnętrznynadawcy,jegoubiór,sposóbgestykulacji,mimikę.Dziękitemu
kanałowiczłowiekodbieraok.50%komunikatu.Drugitokanałsłuchowy;wjego
składwchodzi:barwa,wysokośćidonośnośćgłosu,sposóbwymowyposzczegól-
nychgłosek(artykulacja),cechyprozodyczne,czyliakcent,iloczas,intonacjaoraz
tempomówienianadawcy,dykcjaorazstosowaniezasadiprawidełpoprawnej
komunikacji(ortofonia).Kanałowisłuchowemuzawdzięczamyok.40%odbioru
komunikatu(A.Walencik-Topiłko2009,s.9).
Wkontekścieoddziaływaniatekstumówionegonaodbiorcęjęzykpełniróżne
funkcje,wśródktórychmożnawymienić:
−
funkcjępoznawczą-mającącharakterinformacyjny,umożliwiającąodbiorcy
zrozumienieprzekazywanychmutreści;
−
funkcjęekspresyjnąukazującąstosuneknadawcydoprzedmiotuwypowiedzi;
−
funkcjęimpresywną-oddziałującąnaodbiorcęwsferzejegouczuć
iwyobraźni;
−
funkcjępoetycką,zwanąteżartystyczną,wktórejcelowo,świadomieiłącz-
nienadawcaposługujesięwszystkimipoziomamijęzyka:fonicznym(dźwię-
kowym),leksykalnym(zasobemsłownikowym),morfologicznym(formami
