Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Penologia:dyscyplinapokrewnanauceprawakarnego
33
mawiazaistotnymwyróżnianiemprawapenitencjarnegojakogałęziprawa
odrębnejodprawakarnegowykonawczego.Przytymrozgraniczeniuważniejsze
odwyznaczeniaścisłejprzedmiotowejgranicymiędzyprawemkarnymwyko-
nawczymaprawempenitencjarnym–cobyłobyniemożliwedoprzeprowa-
dzenia–jestodróżnienienaukiprawakarnegowykonawczegoodnaukiprawa
penitencjarnego.Wnauceprawakarnegowykonawczegoakcentjestpołożony
nawykładnięobowiązującychprzepisówokreślającychzasadywykonaniade-
cyzjisądowychwprzedmiociekar,innychreakcjinaprzestępstwoorazod-
powiednionawykroczenia,budowaniewtensposóbnormatywnychpodstaw
igranicpostępowaniapenitencjarnegoizwiązaneztymtworzenieusystema-
tyzowanegozbiorupojęć,instytucjiizasadtegoprawa(tzw.dogmatykipra-
wakarnegowykonawczego).LapidarnieujmujetoS.Lelental:nPrzedmiotem
naukiprawakarnegowykonawczego[...]sąprzedewszystkimnormyprawne”
30.
Wprzypadkunaukiprawapenitencjarnegorównorzędnezanaliządogmatyczną
stajesięwyjaśnianiespołecznejfunkcjiprzepisów,instytucjiizasadprawado-
konywanewświetlewiedzyzzakresupedagogiki,psychologii,psychiatrii,
socjologii,anawethistorii.Wtymujęciu,zgodniezzasadamiprawapeni-
tencjarnegowykładanymiprzezM.Porowskiego,więzienieiinneformyścieś-
nieniawolnościnależytraktowaćjakozłożoneinstytucjespołeczneiodpo-
wiedniodotegonależydostosowaćmetodybadawczenastawionenaanalizę
społecznychfunkcjikaryispołecznychkonsekwencjiinterpretacjiprzepisów
regulującychjejwykonanie.Możnastwierdzić,żewprzypadkunaukiprawa
penitencjarnegonależałobyprzejśćodklasycznejnteoriiprawawksiążkach”do
koncepcjinprawawdziałaniu”,wktórejwwiększymstopniuuwzględniałoby
sięspołecznefunkcjeiuwarunkowanianormprawnych.Zwracałjużnato
uwagęwlatachdwudziestychXXwiekuWacławMakowski.Uczonytenpostu-
lowałwprowadzenieodIIIrokustudiówprawniczychdwuletniegostudium
kryminalistycznegoobejmującegowykładymonograficznem.in.filozofiiprawa
karnego,psychologii,psychopatologii,etiologiiipolitykikryminalnej,więzien-
nictwa,medycynysądowej
31.Napolskichwydziałachprawatenambitnyplan
zrealizowanojedyniewniewielkimzakresie.Natomiastideaintegralnegoprzy-
gotowaniasłużbpenitencjarnychwramachkompleksowychstudiówuwzględ-
niającychnaukiprawne,socjologię,psychologięipedagogikęprzyświecała
utworzeniuw1972rokunaUniwersytecieWarszawskimInstytutuProfilaktyki
SpołecznejiResocjalizacji.Istotnąrolęwjegopowołaniuiokreśleniupeni-
tencjarnejtożsamościodegrałS.Walczak.UtworzonywtedyInstytutkształci
służbyspołecznenapotrzebypolitykipaństwa,wtymwięziennikóworazkura-
torówsądowychijestunikalnymwskaliświatowejprzykłademudanegowłą-
czenianaukpenitencjarnychdoprogramustudiówuniwersyteckich.
11111
30S.Lelental,Prawokarne...,s.16.
31WacławMakowski,Rozważaniaprawniczezdziedzinyprawapublicznego;zdziedziny
prawakarnego–mowy,Warszawa1928,s.304,308-309;por.teżjegouwagiopotrzebie
uwzględnianiazagadnieńpenitencjarnychwtokukodyfikacjiprawakarnego:W.Makowski,Le
roledel’organisationpénitentiairedanslefuturcodepénal,Warszawa1929;por.teżwtym
duchuJ.Śliwowski,Noweprądywsądownictwiekarnem,1933.
