Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Próbadefnicjiprawa
23
Żadenznichniebędziejednaktwierdził,żeopisałstatekwsposóbwyczer-
pujący.Nieoznaczatoteż,żeowegostatkuniedasięopisaćwsposóbkom-
pletny,obejmującywszystkiemożliweaspekty.
Przyjmowanie,żemożewspółwystępowaćnwieleprawd”,zniechęcadobar-
dziejambitnychbadań.Oddalaodbadaniaistotyrzeczy.Możeskłaniać
dodokonywanianadmiernychuproszczeń.Zaciemniaistotęrzeczy.Pro-
wadzidorezygnacjizweryfikowaniatwierdzeń,cohamujepostępwdocie-
kaniach.
Współwystępowaniewieludefinicjimożeoznaczaćrównieżto,żedefinio-
wanezjawiskojestbardziejzłożone(trudniejsze)niżpierwotniezakładano.
Byćmożeniedasięzbudowaćzgrabnejdefinicji,dającejująćsięwjednym
krótkimzdaniu.Nieznaczytojednak,żenienależyrozwijaćbadań.Trzeba
budowaćdefinicjęmniejzgrabną,alebliższącelowi,jakimjestwyrażenie,
czymjestdefiniowanezjawisko.
Podejmującpróbęzdefiniowaniaprawa,należałobyprzedewszystkimzesta-
wićtecechyprawa,którewydająsiębezspornealboktóresąspornewnaj-
mniejszymstopniu.Idąctądrogą,wypadazwrócićuwagęnanastępujące
elementycharakteryzująceprawo:
1.Antropocentryzm.Prawojestzjawiskiemczystoludzkim.Występuje
tylkowludzkiejspołecznościitylkoludziemupodlegają.Wszelkiepo-
winnościiuprawnieniaocharakterzeprawnymdotyczątylkoludzi8.
Niepodobnauważaćzapraworegułzachowaniawystępującychnp.wspo-
łecznościachzwierzęcych.Regułyobecnewrojupszczół,wmrowisku,
wrodzinieswobodnieżyjącychlwówniemająnicwspólnegozprawem.
Ichpodstawęstanowibiologia,podczasgdyprawomapodstawykulturo-
we.Stanowiskładnikkultury.
2.Relacyjność.Normyprawnedotycząrelacji(stosunków)międzyludźmi
lubmiędzyodpowiedniozorganizowanymigrupamiludzi.Określająza-
chodzącemiędzynimipowiązania.Mająprzytymcharakterzewnętrzny.
Przedmiotemprawaniesąmyśli,uczuciaiinnewewnętrzneprzeżycia
człowieka,któreniemająwpływunajegozewnętrznezachowanie.
3.Obowiązkowość(powinność).Prawookreśla,jaktrzebasięzachować.
Wyznacza,anieopisuje,obowiązkiorazuprawnienia.Zregułyczyjejś
powinnościodpowiadaczyjeśuprawnienie.Prawomateżcharakter
roszczeniowy.Zawieramechanizmynakłaniająceadresatanormypraw-
nejdozachowaniazgodnegoztąnormą.Przestrzeniąwystępowania
prawajestwola.
8Por.R.Ingarden,Człowiekijegorzeczywistość[w:]R.Ingarden,Książeczkaoczłowieku,
Kraków1987,s.29in.
definicjaprzez
zestawienie
cechprawa
