Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rysunek204
Efektydziałaniagenotoksycznego
Wszystkietrzytypymożliwychzmianbędącychskutkiemdziałania
genotoksycznegosąbiologicznieniekorzystne.Doznanychobecnieodległych
efektówdziałaniagenotoksycznegoksenobiotykównależą:
działaniemutagenne,
działanierakotwórcze,
działanieembriotoksyczne,teratogenneizwiązanyznimiwpływna
rozrodczość.
206020
Ocenadziałaniamutagennego
Działaniemutagenneujawniającesiępodwpływemzwiązkuchemicznego,
obserwowanejakozmianymateriaługenetycznego,to:mutacjegenowe,
mutacje(aberracje)chromosomoweiuszkodzeniaDNA.Sąonemutacjami
indukowanymi,wprzeciwieństwiedomutacjinaturalnychzachodzących
spontaniczniewkażdymżywymorganizmie.
Działaniemutagenneksenobiotykówjestściślezwiązanezdziałaniem
rakotwórczym.Wykazano,żeok.90%związkówrakotwórczychwykazuje
takżedziałaniemutagennewprostychtestachbakteryjnych.Obecnieopraco-
wanoponad100testówstosowanychdoocenygenotoksyczności,które
przeprowadzasięnaróżnychorganizmach,m.in.:bakteriach,grzybach,
roślinach,owadach,ssakach,hodowlachtkankowychinvitro.OECDzaleca
wswychWytycznych15testów.
Ksenobiotykimogąwywoływaćmutacjepobezpośrednimdziałaniu.
Istniejąjednaktakżemutagenydziałającepośrednio,któreswewłaściwości
genotoksyczneujawniajądopieropobiotransformacjiprzezenzymyIfazy.
Wdoświadczeniachoceniającychdziałaniemutagenneinvitrostosujesię
dodatkowąseriępróbzawierającychfrakcjępostmitochondrialną(frakcjęS9)
homogenatuwątrobyszczura,któremuwcześniejpodanoinduktoryenzymów
mikrosomalnych(np.Arochlor1284).Frakcjatazawieramonooksygenazy
zależneodcytochromuP-450,katalizującewiększośćreakcjiIfazy.
Dobadańprzesiewowychstosujesięzwykleprostetestybakteryjne
opracowaneprzezAmesa(zaktywacjąibezaktywacji,czylizdodatkiemlub
bezdodatkufrakcjiS9wątrobyszczura).
2.6.OCENAEFEKTÓWODLEGŁYCH
45
