Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
206030
usunięcieuszkodzonejczęściisyntezęnowegołańcuchaDNA,który
zastąpizniszczonyfragment;badanietoopartejestnawbudowywaniu
znakowanejtrytem
3
H-tymidynydoDNAkomórkissaka;
wymianęchromatydsiostrzanychinvitrowkomórkachssaków(SCE
–sisterchromatidexchange)–testsłużydowykrywaniawzajemnej
wymianyDNAmiędzydwomachromatydamisiostrzanymipodwajające-
gosięchromosomu;procestenprawdopodobniedotyczyzłamańiponow-
negołączeniafragmentówDNA.
Ocenadziałaniarakotwórczego
Działanierakotwórczemożnastwierdzićdwiemametodami:
1)przezocenęzależnościmiędzyczęstościąwystępowanianowotworów
aobecnościąsubstancjirakotwórczejwśrodowisku,cojestsposobemnie
dozaakceptowania,ponieważwynikiuzyskujesiępostfactum;
2)przezodpowiedniebadanialaboratoryjnenazwierzętach;wadątejmetody
jestdługiokreseksperymentówiichwysokiekoszty.
Chociażwiększośćzwiązkówrakotwórczychtojednocześniemutageny,
tojednaksamobadaniedziałaniamutagennegozwykorzystaniemprostych
testówinvitromożebyćtylkowstępnymbadaniemrakotwórczościkse-
nobiotyku.
Działanierakotwórczezwiązkówchemicznychbadasięnajczęściejna
myszach,szczurachlubzłotychchomikachsyryjskich,któresąpodatnena
nowotworyindukowane,rzadkozaśwystępująunichnowotworyspontanicz-
ne.Łatwotakżeuzyskaćszczuryzhodowliwsobnej(krewniaczej).Substancje
nowe,onieznanymdziałaniu,należybadaćna2gatunkachzwierząt.Badania
powinnytrwać18miesięcy(myszy,chomiki)lub2lata(szczury).Czastenjest
zwyklewystarczającydopowstaniaindukowanegonowotworu.Najlepsze
wynikiosiągasiępowielokrotnympodawaniuzwiązku,chociażzdarzająsię
przypadki(zwyklekrytycznieoceniane)badaniadziałaniarakotwórczegopo
narażeniujednorazowym.Działanierakotwórczeksenobiotykumożebyć
różnewzależnościodgatunkuzwierzątiichpłci(np.nowotworywątroby
łatwiejwywołaćumyszyniżuszczurów).
Dobadańnależyużywaćdużychgrupzwierząt(wyjściowopo100sztuk
każdejpłci),takabypo2latachliczyłyoneminimum25sztuk.Grupy
kontrolnepowinnybyćrównieliczne.Najczęściejstosujesię3poziomy
dawkowania(ustalonenapodstawietoksycznościpodostrej).Dawkanajwyż-
szaniepowinnaistotniezmniejszaćprzeżywalności,niepowinnateżzmniej-
szaćprzyrostumasyciałaowięcejniż10%wstosunkudogrupykontrolnej.
Związkinajczęściejpodajesięcodzienniezkarmąlubwodąpitną,rzadziej
wkapsułkachlubsondądożołądka.Dlaocenydziałaniarakotwórczego,
opróczkontroliogólnegowygląduizachowania,spożyciakarmyiwody,
kontrolimasyciała,rejestracjiśmiertelności,najważniejszesąbadania
2.6.OCENAEFEKTÓWODLEGŁYCH
47
