Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp.Podziałspołeczny_ludzie_instytucje
ślej:przezreformację,rewolucjedemokratyczno-narodoweirewolucjęprze-
mysłową)iwtymsensieempiryczne.
Przeglądkontynuacjitejkoncepcjioraztego,jaksiędoniejodwoływano
(czasemtylkojakdoelementudekoracyjnego),ujawniaróżnesposobyro-
zumieniapojęciacleavage,odteoretyczniebardziejzłożonychponajprostsze,
wktórychpodziałto,techniczniemówiąc,zmiennaróżnicująca.Wieloznacz-
nośćpojęciacleavagejestwięcugruntowana(arzadkimwyjątkiemodtejre-
gułyjestpracaStefanoBartoliniegoiPeteraMairaIdentity,Competitionand
ElectoralAvailability3).Przeglądobejmujetakżepróbystosowaniakoncepcji
Lipseta_Rokkanaipojęciacleavagedokrajówpostkomunistycznych,któreto
próbyprzyniosłyrezultatyzróżnicowane,aleogólnieskromne.
MojainterpretacjakoncepcjiLipseta_Rokkana,popierwsze,wydobywa
iuogólniajejhistorycznycharakter,któryjestnieobecnywdotychczasowych
interpretacjachikontynuacjach_nieobecnywrozważaniachianalizachdoty-
czącychkrajówZachodu,gdziehistoriazrobiłaswojeimogłaodejść,inie-
malnieobecnywrozważaniachianalizachdotyczącychkrajówpostkomuni-
stycznych.Historycznezróżnicowanieregionustanowikomplikacjęizawadę
dlageneralizacji,bywatraktowanejakpodłoże,naktórym,łatwiejlubtrud-
niej,budujesiędemokratycznesystemy,podlegatypizacji,którawjakościo-
woróżnysposóbwspółwarunkujetobudowanie.Nawetjednakwinterpreta-
cjachikontynuacjach_wedlemojejocenynajlepszych_historiapojawiasię
implicitejakoniewyraźnetłoczypodłoże.Niejesttraktowanajakoaktywna,
motorycznasiła,jakąstanowiławkoncepcjiLipseta_Rokkana.Podrugie,moja
interpretacjaowejkoncepcjiuwypuklajejludzkiwymiar.Historianiedziała
automatycznie,ajedynieprzezludzi_przezichemocjeiwartości,tożsamości
ibiografie.WskazaneprzezLipsetaiRokkanatrzywydarzeniahistoryczne
wytworzyłypodziałyspołeczne,ponieważbyłydługotrwałymi,złożonymipro-
cesamiowielkiejdynamice_rozgrywającymisięwróżnychsferachżyciaina
różnychjegopoziomach,napoziomieelit,instytucjiimas_wdzierającymisię
wbiografieistyleżyciacałychspołecznościipojedynczychludzi.
Wdwóchkolejnychrozdziałachzawartajestargumentacja,żetakimiszcze-
gólnymiwłaściwościamicharakteryzowałysięreformacja,rewolucjedemo-
kratyczno-narodoweirewolucjaprzemysłowa(rozdziałII)orazkomunizm(roz-
działIII).Opisująctoczącesięprocesy,podkreślamrolęwyborówdokonywa-
nychprzezelity,uwzględniamudziałmas,kładęnacisknaprocesy
instytucjonalizacjiujawniającychsiępodziałówspołecznych,rolęludzkich
wartościitożsamości.Ówhistorycznyiodwołującysięstaledowartości,bo
ludzki,wymiarpodziałówkierujewyobraźnięraczejkumetaforomgorącym
3
S.Bartolini,P.Mair,Identity,CompetitionandElectoralAvailability.TheStabilization
ofEuropeanElectorates1885_1985,CambridgeUniversityPress,Cambridge1990.
