Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Wstęp.Podziałspołeczny_ludzie_instytucje
brzezorganizowane,aniektóreznichszybkowróciłydowładzy.Niemiały
bowiemgodnychrywali_pokomunizmieniebyłoprzecieżinnychpartiipoli-
tycznych:niebyłoczłonków,zasobówmaterialnychanifinansowych,niebyło
struktur,statutówanipraktykidziałania,ideologiianitożsamości.
Zatempokomunizmiepartiepowstawały,popierwsze,wwarunkachnie-
równowagi.Stronapostkomunistycznamiałaogromnezasobynależącedosa-
mychpartiikomunistycznychizwiązanychznimiinnychorganizacji(itomimo
żewPolscepaństwoprzejęłowiększączęśćmajątkuPZPR).Natomiastpartie
formującesiępoprzeciwnejstroniepodziału,orodowodzienie-lubantyko-
munistycznym,zaczynałyniemalodzera.Dlatego,podrugie,partieformują-
cesięponiekomunistycznejstroniepodziałuskazanebyłynapowstawanie
odgóry:odugrupowańparlamentarnych,jakdobrzeposzło,lubodgrupczy
grupekocharakterzetowarzyskimrozrastającychsięwoparciuokontakty
osobiste.Wprawdziewszystkieowepartiestartowaływniesprzyjającychwa-
runkachgłębokichprzemianspołecznych,brakutradycjipartyjnych,niechęci
dopolityki,wycofaniawprywatność,ale,potrzecie,symetriiniebyło:par-
tiom-sukcesorkomwystarczyłoutrzymaćjakąśczęśćdziałaczyiczłonkóworaz
swojegostanuposiadania,zaśpartienowopowstającemusiałyzmagaćsięzróż-
norakimideficytamiwfaziebudowaniaorganizacjiiinstytucjonalizacji.Po
czwarte,niejednakowybyłkapitałludzki.Działaczepartiikomunistycznych
mielidoświadczeniafunkcjonowaniawdużejorganizacji,apo1989roku,przy-
najmniejwPolsce,dokonywałysięprocesypozytywnejautoselekcji_zosta-
walici,którzychcielidziałaćwwarunkachdemokratycznych.Dotegodocho-
dziłonapiętnowanieprzezotoczeniezewnętrzne,atakasytuacjasprzyjałajed-
nościidyscypliniedziałania.Tymczasemzałożycieleiaktywiścinowychpartii
mieliwnajlepszymraziedoświadczeniadziałaniawopozycji,awięcwma-
łych,zkoniecznościdośćekskluzywnychgrupach.PonadtowPolsce,pod
konieclat80.,wśrodowiskachopozycyjnychdokonywałysięraczejprocesy
kooptacjidopolitykiniżjakiejśselekcjilubautoselekcji.Wtakiejsytuacji
trudnobyłoutrzymaćpoczuciewspólnotyizachowaćjednośćdziałania.Po
piąte,partie-sukcesorkibyłyspołeczniezakorzenioneiwsensieorganizacyj-
nym(rozbudowaniewłasnejstrukturyorganizacyjnejizwiązkizinnymiorga-
nizacjami),iwsensiepsychospołecznym(identyfikacjaludziznimi).Nato-
miastnowopowstającepartiezniekomunistycznejstronypodziałuniebyły
zakorzenione,wżadnymsensie.Byłysłaboobecnenapoziomielokalnym,
słaborozpoznawanewskalispołecznej,zaśukształtowaniesięichwizerun-
kówipewnegoprzywiązaniadonichblokowałastrategiadziałaniaprzezdzie-
leniestosowanaprzezelitypartiicentroprawicowychiprawicowych.Poszó-
ste,dziękiswoimróżnorakimzasobompartie-sukcesorkiobjęływposiadanie
pewiensegmentwyborców.Rynekwyborczybyłwięc,przynajmniejwPol-
sce,niejednorodny:postroniepostkomunistycznejzamkniętyiniedostępny
dlapartiizprzeciwnejstronypodziału,postronieniekomunistycznejnieco
