Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Koncepcjapodziałówspołecznych
33
cymmukonfliktempolitycznym5.AlekiedyLipsetprzechodzidoanalizywspół-
czesnychcleavages_klasowych,religijnych,narodowościowych,regionalnych,
różnicpłciiwieku,zróżnicowańmiasto_wieśorazlewicowo-prawicowego_to
pojęćcleavage,divisionidifferenceużywazamiennie6.Natomiastwkonkret-
nych,zwłaszczapopartychprzykładamianalizach,kładzienacisknazwiązki
podziałówspołecznychzróżnicamimiędzypartiamipolitycznymi7.
Dwuznacznośćtę_cleavagejakopodziałwspołeczeństwiewrazztowa-
rzyszącymmukonfliktempolitycznymorazjakopoprostupodziałspołeczny
lubpolityczny_odziedziczyłsłynnytekstLipsetaiRokkanaCleavageStruc-
tures,PartySystems,andVoterAlignments8.Pojęciecleavage_wsłabszym
sensie_pojawiasięobokconflictiopposition9,alewystępujeiwsensiemoc-
niejszym,gdyautorzykładąnacisknaprzekładaniekonfliktówspołecznych
nasystemypartyjneireprezentowanieichprzeznie10.Prezentująchistoryczne
przykłady,autorzywymieniająistniejącepodziały,byzarazprzestrzec,żenie
wystarczyprzechodzićodpodziałudopodziału,trzebabowiemuwzględniaćich
konstelacje(naprzykładwdziewiętnastowiecznychStanachZjednoczonychna
podziałyreligijneikulturowenakładałysięróżnicemiędzyśrodowiskamimiej-
skimiawiejskimiorazmiędzystanamirozwiniętymiazacofanymi)11.Dalejkon-
centrująswojeanalizynaprzekształceniachstrukturypodziałówwsystemypar-
tyjne,rekonstruującosiemhistorycznychscenariuszykształtowaniasiępartii
politycznychisystemówpartyjnychwzależnościodzaistniałychpodziałówspo-
łecznychidziałańelit(oczymbędziejeszczemowaniżej)12.
Jeślidotej,bytakrzec,autorskiejdwuznacznościdodaćto,conarosło
wteoretycznychinterpretacjachiempirycznychanalizach(abibliografiapod-
stawowychpublikacjizinteresującegonastuzakresuliczysobieconajmniej
kilkadziesiątpozycji13),totrzebaMarkowskiemuprzyznaćrację,żejasności
5
Por.S.M.Lipset,PoliticalMan.TheSocialBasesofPolitics,TheJohnsHopkinsUniver-
sityPress,Baltimore,MD,1981,s.1_4.
6
Por.ibid.,s.230_233idalejażdos.278.
7
Por.ibid.,s.292.
8
Teksttenprzypisywanybywa,zwłaszczaprzezpolitologóweuropejskich,głównieRokka-
nowi.NaprzykładBartoliniiMairwksiążceIdentity,Competition,andElectoralAvailability,
CambridgeUniversityPress,Cambridge1990,októrejbędziejeszczemowaniżej,37razywspo-
minająRokkana,aLipsetatylko21razy.AnawetwspominajątylkoRokkana,naprzykładnas.56,
gdyodwołująsiędoCleavageStructures,PartySystems,andVoterAlignments.Tymczasemnawet
pobieżnalekturaPoliticalManprowadzidowniosku,żeLipsetjestconajmniejrównorzędnym
autoremkoncepcjiartykułu(wszkicowejpostacizawartejjużwjegoksiążce),awięctakżeon
odpowiadazajejmocneisłabestrony(pewnepojęcioweniejasnościtejkoncepcji).
10
11
12
9
S.M.Lipset,S.Rokkan,op.cit.,s.1.
Ibid.,s.5.
Ibid.,s.12,13.
Ibid.,s.26_41.
13
KilkanajbardziejznaczącychomawiaMarkowskiwprzywołanymjużtuartykuleRozła-
mysocjopolityczne,op.cit.,ajaomówiędalejwniniejszymrozdziale.
