Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
opublikowanymw„KolumnieLiterackiej”,dodatkuliterackim„Kuriera
Wileńskiego”,ukazującymsięod1934do1938roku.Artykułtenbył
częściądyskusjiostaniepolskiejliryki,przedstawionejnatleliteratu-
ryeuropejskiej,którązainicjowałredaktornaczelny„Kolumny”Józef
Maśliński(1910–2002)7,poetazwiązanyz„Żagarami”,jedenznajambit-
niejszychanimatorówawangardyliterackiejlattrzydziestychwPolsce.
DwalatapóźniejMaślińskizamieściłw„Kolumnie”trzywiersze
Ungarettiegowewłasnymprzekładzie8.
Ponimwrolitłumaczyipropagatorówwłoskiegopoetyspora-
dyczniewystępowaliluminarzepolskiegożycialiterackiego:Przyboś,
Herbert,Jastrun,Międzyrzecki.Akolejnipisarze–Gombrowiczniejest
tuwyjątkiem–odnotowywalibezpośredniespotkaniazUngarettim
nakongresachliterackich,poprzezwydawcówiwspólnychznajomych,
bądźteżlekturęjegopoezji9.Wartolosyodbioruwłoskiegopoety
prześledzić,choćbypoto,byodsłonićpewneosobisteiliterackiepo-
wiązania,atakżeznowejperspektywyspojrzećnalekturyikontakty
uznanychautorów.
Drugipowódtoimperatywbadawczy,wypływającyzjednego
spośródpodstawowychcelówwspółczesnegoprzekładoznawstwa,
amianowiciepostulatsystematycznychstudiównadtłumaczeniami
tekstówliterackichwprzyjmującejkulturze,formułowanywtrans-
latoryceoddrugiejpołowylatsiedemdziesiątychXXwieku10.Poraz
pierwszypojawiłsięonwpracachizraelskichuczonych,ItamaraEvena
ZoharaiGideonaToury,ego,poświęconychstworzonejprzeznichteorii
polisystemów11.Zbieżnyjestonzpostulatamiestetykirecepcji,uzna-
jącejwkładczytelnika,awięcitłumacza,atakżejegoaktywnyudział
wkonstruowaniusensówdziełaliterackiegozaistotnyelementprocesu
historycznoliterackiegoidomagającejsięstudiównadliteraturązpunk-
tuwidzeniaprzemianlektury.
ZohariToury,którzyzastrukturalistamirosyjskimicałośćpiśmien-
nictwarozpatrywalijakokonglomeratpowiązanychsystemów,wlitera-
turzetłumaczonejwidzieliczęśćpolisystemuliteraturydocelowej,wy-
7J.Maśliński,Mirażepopei,„KurierWileński”,239/1934.
8Znowejpoezjiwłoskiej,„KurierWileński”,293/1936.
9Por.m.in.:A.Wat,Korespondencja,red.A.Kowalczykowa,Czytelnik,Warszawa
2005,t.1,s.493i669;Z.Herbert/Cz.Miłosz,Korespondencja,FundacjaZeszytów
Literackich,Warszawa2006,s.261.
10Por.J.Brzozowski,PolskieprzekładypoezjiVictoraHugowświetleteoriipolisystemów
[w:]PraceKomisjiNeofilologicznej,t.V,red.R.Bochenek-Franczakowa,O.Dobijanka-
-Witczakowa,PolskaAkademiaUmiejętności,Kraków2005,s.71–81.
11Por.m.in.:I.Even-Zohar,ThePositionofTranslatedLiteraturewithintheLiterary
Polysytem,pierwodrukw:LiteratureandTranslation.NewPerspectivesinLiteraryStudies,
red.J.Holmesiin.,Acco,Leuven1976,tucyt.wedługantologii:TheTranslation
StudiesReader,red.L.Venuti,Routledge,London–NewYork2000,s.192–197;
G.Toury,LiteratureasaPolysystem,„Ha-Sifrut/Literature”,18–19/1974,s.1–19.
9
