Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
mienskoje(kombinatugórniczo-hutniczego)przezkilkalatkierowałIgna-
cyJasiukiewicz.Wpoczątkowymokresieistnieniazakładunieomalcały
personeltechniczno-administracyjnyskładałsięzPolaków.Znacznaich
częśćtrafiładoKamienskojezwarszawskiejstalowniRaua.Jasiukiewicz
wrazzWładysławemŻukowskimbyłtakżejednymzorganizatorówiwice-
prezesówpowstałejw1905rokuRadyZjazdówPrzedstawicieliPrzemysłu
iHandlu,pierwszejwimperiumogólnorosyjskiejorganizacjikapitalistów.
Wrazzrozwojemprzemysłupowiększyłasięznacznieliczbaludziutrzy-
mującychsięzpracynajemnej.Wzrostowiliczebnemuproletariaturosyj-
skiego,przynajmniejnapoczątku,towarzyszyłaniskaświadomość,brak
umiejętnościorganizacyjnych.Jużwlatachsiedemdziesiątychbardzowy-
raźniezaznaczyłsięudziałPolakówwrosyjskimruchurobotniczymire-
wolucyjnym.Polacynależelidoorganizatorówiprzywódcówkółeksocjali-
stycznychipierwszychorganizacjirobotniczychwRosji.PolakEugeniusz
ZasławskibyłzałożycielemZwiązkuRobotnikówPołudniowejRosji,po-
wołanegodożyciawOdessiewroku1875.WtworzeniuZwiązkupomagał
muJanRybicki.ZałożycielemStowarzyszeniaRobotnikówPetersburskich
w1885r.byłAugustToczyski.PozaPoloniąistotnywpływnarosyjskiruch
socjalistycznywywarlirównieżdziałaczepartiirobotniczychzKrólestwa,
zaswąaktywnośćzsyłanidomiastrosyjskichnaobszarzenieomalcałego
imperium.WJekaterynosławiu,Charkowie,Tyflisie,Rostowiepierwszeor-
ganizacjesocjalistycznepowstałyprzydużejpomocypolskiej.Oznacznej
przewadzeżywiołupolskiegomożnamówićteżwwypadkuorganizacjire-
wolucyjnychWilna,MińskaiKijowa13.Nazwiększenieliczbyludnościpol-
skiejwimperiumwpływałatakżesłużbawojskowa,odbywananajczęściej
wznacznejodległościodKrólestwa.Odroku1834trwałaona25lat.Zdu-
żymprawdopodobieństwemprzyjąćnależy,żetylkowciągu20latpopo-
wstaniulistopadowymzabranozziempolskichdoarmiirosyjskiejokoło
200tysięcyrekrutów.WkońcuXIXwiekuwwojskucarskimsłużbęodby-
wałonatomiastokoło150tysięcyżołnierzyi10tysięcyoficerówzawodo-
wych.CzęśćznichpojejzakończeniupozostawaławRosji,niektórzyde-
cydowalisięnazałożenierodzinyistabilizację.Podobnierzeczsięmiałaze
studentami.WedługdanychszacunkowychwlatachosiemdziesiątychXIX
wiekuwuczelniachrosyjskichstudiowałookoło2400Polaków.Wlatach
1864-1914przewinęłosięprzeznieponad30tysięcyosóbnarodowości
polskiej.Większośćpostudiachotrzymywałaposadywmiastachcesar-
13Z.Łukawski,Polacywrosyjskimruchusocjaldemokratycznymwlatach1883-
1893,Kraków1970.
14
