Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
15
[ł]należyprzyjąć,żerefrakcje-adaptowaniedziełliterackichnapotrzebyobcejpublicz-
ności,dokonywanezzamysłemwywarciawpływunasposób,wjakibędączytane-ist-
niejąwliteraturzeodzawsze.Dorefrakcjidochodziwoczywistysposóbwtłumaczeniach
orazwmniejoczywistysposóbwkrytyce(przykłademmożebyćcałościowaalegoryzacjali-
teraturyantycznejdokonanaprzezojcówKościoła),wkomentarzach,historiografii(wsen-
siestreszczeńfabułyznanychdziełiichoceny,którabezskrupułówopierasięnabieżącym
przekonaniuotym,czympowinnabyćndobra”literatura),wnauczaniu,układaniuan-
tologii,produkcjidziełscenicznych.Takierefrakcjemająniezwykływpływnaustalenie
reputacjidanegoautoraijegodzieł23.
Ustaleniate,będąceswoistymuzupełnieniemteoriipolisystemów,stanowią
bardzoważnypunktodniesieniaiinspiracjędlabadaniapoetykiodbioruprzekła-
durozumianejjakosposobyodczytywania,zapisylekturydanegodzieławróż-
nychkulturach.
Popierwsze,nieobserwujemystatystycznegoczytelnika(czygrupyczytel-
ników)podczaszetknięciazkonkretnymtekstem,leczobserwujemykonkretny
tekstpodczaszetknięciazróżnymiczytelnikami(iróżnymigrupami).Dzię-
kitemumożemyprześledzićzasięgoddziaływaniatakiegotekstuorazzapoznać
sięzjegojednostkowymilubzbiorowymikonkretyzacjamiczy,posługującsię
terminologiąLefevere’a,przepisaniami24.Jednostkowekonkretyzacjestanowić
będąodczytaniadziełaprzezposzczególneosobyzaprezentowaneprzedewszyst-
kimwformietekstuprzekładu,jakrównieżwformiekrytyczno-literackiej,wpo-
staciwielorakichodwołańiadaptacjiwobszarzetejsamejlubinnejdziedziny,
czyliwszelkiewytworykultury,którewsposóbmniejlubbardziejświadomy
kontynuują(czywręczustanawiają)życierecypowanegotekstu.Zbiórtakich
konkretyzacjiskładałbysięnaobrazbardziejogólny,któryreprezentowałby
konkretyzacjęzbiorową.Zastrzeżeniamożebudzićzawężenieobszarubadań
doodbiorcynieprzeciętnego;odbiorcyspecjalisty,któryniekonieczniemusibyć
reprezentatywnyspołecznie.Odpowiedźjestprosta:boniemusi.Opisrecep-
cjiliteraturytłumaczonej,rozumianyjakoswoistasyntezaposzczególnychlektur
jednostkowych,podobniejakopisrecepcji(lektury)każdegozprzejawówtwór-
czejaktywnościczłowieka,powinienstanowićodzwierciedlenieogólnejdyna-
mikidyskursunormotwórczego,którytoczysięponaddanymistatystycznymi.
Takujmowanyopiswydajesięodpowiedniąpodstawądoprześledzeniaspo-
sobówfunkcjonowaniadanegodzieławróżnychprzestrzeniachkulturowych,
zuwzględnieniemroliprzekładuwprzebieguowychprocesów.Takieujęcie
zakładamożliwiewieloaspektowebadaniainterdyscyplinarne,które,zarów-
nozgodniezgłównymizałożeniamihermeneutykiprzekładu,jakiTranslation
Studies,uwzględniąkontekstowychlekturiichfunkcjonowaniaorazwielość
horyzontówiichodchylenia.
23
A.Lefevere,OgórkiMatkiCourage.Tekst,systemirefrakcjawteoriiliteratury,tłum.
A.Sadza[w:]Współczesneteorieprzekładu.Antologia,s.227.
24
A.Lefevere,Prewrite[w:]Translation,RewritingandtheManipulationofLiteraryFame,
s.1-10.
