Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GeopolityczneznaczeniepolitykienergetycznejRosji
31
filozofówigeografów.Twórcarosyjskiejszkołygeopolityki-WienaminSie-
mionow-Tien-Szanskipisałokoniecznościprzeorientowaniarosyjskiejkoloni-
zacji:odejściaodtradycyjnegokierunkuwschodniegonarzeczpołudniowego
ipołudniowo-zachodniego,wkierunkuZatokiPerskiej,cieśninczarnomorskich
iMorzaŚródziemnego53.
Wzmocnieniepozycjirosyjskiegoimperium,którenigdynierezygnowało
zpróbnparcianapołudnie”itworzeniageopolitycznegonmostunaBałkanach
iwregionieMorzaCzarnego,kubramomCarogrodu”,niejednokrotniedoprowa-
dzałodozaostrzeniastosunkówzpaństwamieuropejskimi.Zproblememcieśnin
czarnomorskichzwiązanabyłazagranicznapolitykaRosjinaKaukazieiwAzji
Środkowej.Poopanowaniutychważnychstrategicznieregionów,Rosjazaczęła
zagrażaćinteresomczołowychpotęgeuropejskich,wszczególnościkoloniom
brytyjskimwIndiach54.Jednymzepicentrówkonfliktów,wywołanychkwestią
wschodnią,stałasięwojnakrymskalat1853-1856wywołanażądaniamiRosji
doprawaopiekinadprawosławnymiwTurcji.Przypomocysprzymierzeńców
tj.WielkiejBrytanii,FrancjiiAustrii,Turcjabyłastronąwygranąwtejwojnie.
DesantalianckinawybrzeżuKrymunapołudnieodEupatorii2września
1854rokustanowiłdlaRosjankompletnezaskoczenie.Wojskrosyjskichna
Krymieniebyłodużo,Rosjabowiemniespodziewałasięuderzeniawtym
miejscu.RosjanamidowodziłniefortunnynegocjatorzeStambułu,Mienszykow.
WojskasprzymierzonepomaszerowałyzEupatoriinapołudniewzdłużwybrzeża.
NadrzekąAlmąarmiarosyjskapróbowałazagrodzićimdrogę,ale8września
poniosłaklęskę.Byłotopierwszebezpośredniestarcielądowewojskkoalicyj-
nychirosyjskich.UjawniłoonozacofanietechniczneiorganizacyjneRosjan55.
Rosjabyłazmuszonaniecoosłabićswojąekspansjęwkierunkupołudniowym,
aleniezaniechaładążeńdouzyskaniakontrolinadcieśninamiczarnomorskimi
iznacznączęściąterytoriumnapółnocyImperiumOsmańskiego.
NiepowodzeniaTurcjiwwojnienaBałkanachiutratawpływówwtym
regionie,powodowałynarastającątamrywalizacjęrosyjsko-austriacką,cobyło
powodemdoniepokojuzestronyNiemiec.Państwabałkańskie,wwiększościsło-
wiańskieiprawosławnekierowałysięwkierunkuRosji,zamiastAustro-Węgier,
popieranychprzezNiemcy,dlategoteżnależałowspieraćTurcję.
Latem1914rokuwobliczunarastającegokryzysumiędzynarodowegorozpo-
czętotajneturecko-niemieckierokowanianatematsojuszu.Doprowadziłyone
53В.П.Семенов-Tян-Шанский,Омогущественномтерриториальномвладении
применительнокРоссии.Очеркполитическойгеографии,w:А.И.Куркчи(red.),Рождение
нации,ДИ-ДИК,Москва1996,s.593-616.
54J.P.LeDonne,TheGeopoliticalcontextofRussianforeignpolicy:1700-1917,nActa
Slavicaiaponica”1994,t.12,s.1-23.
55W.Morawski,S.Szawłowska,Wojnyrosyjsko-tureckie…,op.cit.,s.139.
