Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KARTEZJAŃSKIIDEAŁKULTUROWYAWSPÓŁDZIAŁANIEZBIOROWE
argumentacjiwłasnej.Wtakiejsytuacjiliczbaosóbpotencjalnieskrzyw-
dzonychiniezadowolonychzbrakumożliwościrealizacjiinteresów
będzierelatywnienajmniejsza.Tymsamymspełnienieopisanychwyżej
warunkówgwarantuje,żeliczbaosóbskłonnychdowspółdziałania
zbiorowegobędzierelatywnienajwiększa.
Ugruntowywaniesięzasadracjonalnegoustalaniacelówjako
wzorukulturowegojestrównoznacznezzaistnieniempowszechnego
przekonania,żeocenasłusznościargumentówopierasięnakilku
powszechnieznanychistosowanychzasadachlogicznych.Jeżeli
znamytezasadyiwiemy,żeinnisiędonichstosują,tozachowania
innychludzistająsięprzewidywalne,nietylkowwąskimzakresieinte-
resuwspólnego,lecztakżewodniesieniudoszerszegospektrumrze-
czywistościspołecznej.Przewidywalnośćzachowańinnychludzidaje
namkontrolęnadnimi,wtymsensie,żemniejwięcejwiemy,jaksię
zachowająwtrakcierealizacjiwspólnegoprojektu.Przewidywalność
poprzedzazaufaniewzajemneiwspółpracęzbiorową.
KARTEZJAŃSKIIDEAŁKULTUROWY
AWSPÓŁDZIAŁANIEZBIOROWE
Dotejporyzaufanieiskłonnośćdosamoorganizacjitraktowano
jakoefektrozbieżnychtendencjiindywidualizmualbofamilocentrycz-
ności.Podkonieclat80.XXw.wtrakciebadaniamałychmiastudało
sięautorowizaobserwować,żesilneidentyfikacjejednostekzrodziną
przeciwdziałająprzejawianiuaktywnościpozarodzinnej,awięcsamo-
organizowaniusię(zob.Hryniewicz1990).Podobnestanowiskozaj-
mujewtejsprawieFukuyama(1997),któryporównującspołeczeństwo
chińskieijapońskie,stwierdza,żewJaponiiwięzyrodzinnesąsłabsze
niżwChinachidlategowKrajuKwitnącejWiśnijestwięcejżnego
typustowarzyszeńponadrodzinnych.Pogłębszymprzyjrzeniuokazuje
sięjednak,żetezataniegrzeszyuniwersalizmem.Istniejąbowiem
takieśrodowiska,wktórychwięzyrodzinnesąbardzonietrwałeiiden-
tyfikacjezrodzinąbardzosłabe,astowarzyszeńponadrodzinnych
jestrelatywniemniejniżwśrodowiskach,gdzierodzinysąwyraźnie
trwalsze.DobrymprzykłademsłużątuAfroamerykaniewUSA,których
rodzinysąbardzonietrwałe,astowarzyszeńjesttamwyraźniemniej
niżwśródludnościśrodkowegozachoduStanówZjednoczonych,gdzie
39