Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
INTELEKTUALNATRADYCJAEUROPYAWSPÓŁDZIAŁANIEZBIOROWE
40
rodzinysąbardziejtrwałeiwystępująsilniejszeidentyfikacjeznimi.
Oznaczato,żeistniejąinneczynnikiowiększejsilesprawczejniżindy-
widualizm.Jednymznichjestopisanawyżejkartezjańskaracjonalność
analityczna,którastanowikoniecznyizarazemwstępnyczynnikwspół-
działanialudziwolnychnabazieumów.Braktegotypukompetencji
intelektualnychnieprzekreślaoczywiściemożliwościwspółdziałania
zbiorowego,aleodbywasięonowinnychformachniżsamoorganiza-
cjaiwolneumowy.Niskieumiejętnościsprecyzowaniacelówwspół-
działaniaiichpoprawnegologicznieprzedyskutowaniasprawiają,że
koniecznajestnadrzędnainstytucjalubosoba,któraodgórnieokreślite
celeipodziałpracy.Próbysamoorganizacji,bezpośrednictwaodgór-
negorozjemcy,prowadządochaosuirozpadugrupy.
Zdotychczasowychanalizwynika,żekulturagrupowawiążesię
zsamoorganizacjąspołecznąnakilkasposobów.Pierwszywymiar
tokolektywizmversusindywidualizm.Kulturynastawionekolektywi-
styczniesąnaogółfamilocentrycznealboklanoweidążądoograni-
czeniaaktywnościpozarodzinnejnarzeczkultywowaniawięzirodzin-
nej.Kulturynastawioneindywidualistyczniezawierająmniejtakich
ograniczeń.
Drugiwymiarprowadzidowyróżnieniakolejnychdwurodzajów
społeczeństw.Pierwszetotakie,którerealizująkartezjańskiideał
kulturowy,drugienastawionesąnabardziejspontanicznepoznawanie
rzeczywistości.Typowespołeczeństwa„kartezjańskie”usytuowanesą
wEuropie,AustraliiiobuAmerykach,ztymżeugruntowaniekartezjań-
skiegoideałukulturowegowEuropieWschodniejiAmeryceŁacińskiej
wydajesięniecosłabsze.Społeczeństwa„niekartezjańskie”ulokowane
sąwAzjiiAfryce.
Patrzącnamapępolitycznąświata,beztrududojdziemydownio-
sku,żespołeczeństwa„kartezjańskie”sąlepiejprzystosowanedo
demokracji.Społeczeństwatakiesilnieregulująiwręczograniczają
spontanicznośćintelektualną,zarazemjednakichuczestnicyciesząsię
bardzodużąwolnościąbehawioralną.Mogągłosićdowolnepoglądy,
zakładaćdowolnepartie,realizowaćodmiennenormyobyczajowe,
amimotoniepotrzebująodgórnychdyrektywiodgórnejkoordynacji,
gdytrzebacośwspólnieprzeprowadzić.Osiągajątodziękisamoor-
ganizacji.Mimopozornegochaosuspołeczeństwa„kartezjańskie”są
lepiejzorganizowaneniżtakie,wktórychdowolnościbehawioralnejjest