Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niepożądanychzachowańdziecka(por.Kohn,1993,2005).Warunkowanieopiera
sięnamechanizmiedziałaniawzmocnienia–doznawaniusatysfakcjinaskutek
działaniabodźcawzmacniającego(zob.Thorndike,1898),zaspokajaniapopędów
ipotrzebbiologicznych(zob.Hull,1943),aletakżenaturalnejskłonnościdoanga-
żowaniasięwczynnościsprawiająceprzyjemność(zob.Premack,1965).
DavidPremack(1965)zauważył,żezachowania,którewykonujesięchętniej,
mogąsłużyćjakowzmocnieniadlazachowań,którewykonujesięmniejchętnie.
Wtensposóbmożnanauczyćsięiutrwalićwykonywanieczynności,którychspon-
tanicznepojawieniesięjestmałoprawdopodobne,aktóresąjednocześnieużytecz-
ne.Przykładowozjedzenieulubionejpotrawymożebyćwzmocnieniemdlamycia
przezdzieckorąk,nawetjeślijestonozbytmałe,byzrozumieć,dlaczegomycierąk
przedposiłkiemjestistotne.
Pochwałęmożnaujmowaćzarównojakobodziecwzmacniający(komunikat
wyrażającypozytywnąocenę),zaspokojeniepotrzebyaprobaty(komunikatpo-
wiązanyzwyrażaniememocjiwobecdziecka),jakielementsytuacji,wktórejznaj-
dowaniesięjestdlachwalonegodzieckaichwalącegorodzicaprzyjemne(sposób
odnoszeniasiędosiebie,podkreślającyzwracanieuwaginadrugąosobęidoce-
nianiejejzachowań).Ponadtoróżnorodnefunkcjechwaleniapozwalająprzyjąć
szersząperspektywęjegoujmowania(zob.Suissa,2013)niżtylkoodnoszącąsię
doskutecznościpochwałdlapowielaniazachowaniadziecka(pochwałajakona-
grodawprocesiewarunkowania).WbadaniachIzumiMatsudairyijejzespołu
(2016)chwalenieodniesionodorelacjimatka–dziecko,zakładającejzainteresowa-
nieaktywnościądzieckazestronymatki,okazywaniedzieckuzainteresowania
ijednocześnieprzekazywaniewyrazuaprobatywobecsłusznych–zdaniemrodzi-
ca–działańdziecka.Aprobatarodzicielskawobecdziałańdzieckajestszczególnie
ważnawokresiekształtowaniasiępoczuciaautonomii,inicjatywyikompetencji,
czyli–opierającsięnateoriipsychospołecznegorozwojuautorstwaErikaErikso-
na(2000)–odwczesnegodopóźnegodzieciństwa.Kohn(1993,2005),chociażjest
przeciwnikiemstosowaniapochwałwwychowaniu,niepodważaskuteczności
pewnejichformy(pochwałyjakoinformacjizwrotnej,nie:nagrodyzazachowanie)
wewspieraniusamodzielnościisamosterownościdziecka.
Chwaleniemożewyzwalaćuczucieszczęścia,aktywujebowiemobszarymó-
zguzwiązaneznagrodą(zwłaszczaprążkowiebrzuszne)(zob.Izuma,Saito,Sa-
dato,2008).Chwaleniejakoelementrelacjimatka–dzieckomożesięprzyczynić
dozaspokajaniapotrzebemocjonalnychispołecznychdziecka(m.in.potrzebyak-
ceptacji,aprobaty,uwagi,czułości).DozaskakującychwnioskówdoszedłShoSu-
gawarawrazzzespołem(2012),odkrywając,żepochwałymogąpolepszaćpamięć
umiejętnościmotorycznych,działającniejakofeedback,alebezpośredniowspo-
magającprocesutrwalaniaumiejętności.Wniosektensugeruje,żepochwałamoże
oddziaływaćtakżenarozwójpoznawczydziecka.
Zmotywacjądostosowaniapochwałwiążesięprezentowanyprzezrodzi-
castylwychowania(zob.Baumrind,1972;Maccoby,Martin,1983).Pochwałysą
strona11
