Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czasownikijedzeniawperspektywielingwistycznej
45
питья)oraznazwamipozostałychczynnościfizjologicznych147.Czasowniki
żywieniawłączasiędowspólnejgrupyleksykalno-semantycznejnapodsta‑
wiewystępowaniawichprofilusemantycznymkategorialnegoznaczenia
‘jeść,przyjmowaćpokarm’.Użycieczasownikówdanejgrupyjestcharakte‑
rystycznedlasytuacji:‘człowieklubistotażywa(zwierzę,ptakitd.)dostarcza
organizmowisubstancjiodżywczychniezbędnychdoprzeżyciaiprawidłowe‑
gofunkcjonowania’.Dobazowychczasownikówżywieniazaliczająsięlekse‑
myесть(съесть)‘jeść/zjeść’,кормить‘karmić’,питаться‘odżywiaćsię’.
Cechująsięonenajwiększąfrekwencjąużyciaipozwalająnaidentyfikowanie
pozostałychczasownikówrozpatrywanejgrupyzawierającychznaczeniecza‑
sownikapodstawowego,np.клевать‘естьчто-л.,хватаяклювом’(dzio‑
bać).Czasownikitejklasyrealizująnastępującymodelsemantycznyzdania:
субъект1предикатсозначениемпитания1объект(subiekt1
predykatżywienia1obiekt).Wfunkcjisubiektuprzypredykacieżywienia
występująrzeczownikinazywająceosoby(человек‘człowiek’,мама‘mama’,
Надежда‘Nadieżda’,ВладимирГаврилович‘WładimirGawryłowicz’itp.),
istotyżywe(животное‘zwierzę’,птица‘ptak’,пресмыкающееся‘gad’1
белка‘wiewiórka’,волки‘wilki’,ворона‘wrona’,змея‘żmija’itp.).Pozycję
obiektuzajmująnatomiastrzeczownikioznaczająceżywność,to,comoże
byćużytejakopożywienie:пирог‘ciasto’,ветчина‘szynka’,яблоко‘jabł‑
ko’,овес‘owies’,сено‘siano’itp.Omawianeczasownikitworząwzwiązku
ztymkonstrukcjezbiernikieminarzędnikiembezprzyimka,jakrównież
konstrukcjebezdopełnienia,np.Ялюблюестьсыр‘Lubięjeśćser’;Белка
питаетсяорехами‘Wiewiórkażywisięorzechami’;Яхочуесть‘Chcemi
sięjeść’.
WdalszejczęściartykułuTatianaSiwkowadokonujezwięzłejcharaktery‑
stykiwybranychbliskoznacznychczasownikówdomenyżywienia,zwracając
uwagęnaichważniejszewłasnościsemantyczneorazstylistyczne.Czasow‑
nikкушать‘jeść’jestnajczęstszywmowiedzieci.Bywaponadtoużywa‑
nywfunkcjiuprzejmejzachętydojedzenia.Leksemyзавтракать‘jeść
śniadanie’,обедать‘jeśćobiad’,ужинать‘jeśćkolację’wskazująnaporę
spożywaniaposiłku,awyrazyклевать‘dziobać’,щипать‘skubać’opisują
specyficznesposobyjedzeniazwierząt.Czasownikзакусывать‘przekąszać,
przegryzać’,któryoznacza‘jeśćniewiele,szybko(lubwogólejeść)’,win‑
nychkontekstachmożeteżopisywaćsytuacjęspożywanianiewielkichporcji
jedzeniapodczaskonsumpcjialkoholu.Zkoleileksemзаедать‘zagryzać,
zajadaćcoś’odróżniaodpoprzedniegowyrazuznaczeniezjedzeniaczegoś
wceluzagłuszenianieprzyjemnegosmaku,np.lekarstw.Sytuacjęzaspokoje‑
147Т.Н.Сивкова:Лексико-семантическаягруппаглаголовпитаниявзаданиях
иупражнениях.В:Русскаяглагольнаялексика.Денотативноепространство.Pед.
Л.Г.Бабенко.Екатеринбург1999,s.3971404.
