Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
IrenaSzlachcicowa
grupowejiutożsamianiasięzgrupą.Granicajakoformazorganizowaniaprze-
strzenispołecznychpowiązań,jejpowstanieitrwanie,zostajeprzezBarthaspro-
blematyzowanaiukazanajako-empirycznieokreślony-efektwzajemnychrela-
cji,zależności,interakcji,oddziaływaniawewnętrznychizewnętrznychsił.
Fundamentalnazmianawsposobiemyśleniaoprzestrzenioznaczaodrzucenie
tezyojejstatycznym,zamkniętymiobiektywnymcharakterze,narzeczafirmacji
sądówojejotwartości,heterogenicznościinieuchronnejdynamice.Wświetle
takichzałożeńgraniceniepowinnybyćpostrzeganejedyniejakogeopolityczne
iterytorialnejednostkiinstytucjonalnieporządkująceprzestrzeń.Zdecydowanie
artykułowanajestzatempotrzebazaniechaniadefiniowaniagranicjakozewnętrz-
nychkrawędzisąsiadującychzesobąnarodów,nliniinamapie”
,którerozdzielają
suwerennepaństwa.Dlategoteżnowakonceptualizacjagranicodwołujesiędo
przestrzeninietylewjejrealnymterytorialnymkształcie,leczraczejmetaforycz-
nie.Przestrzeńrozumianajestzazwyczajjakonogólnaidea,jakąmająludzie,doty-
czącatego,gdzieokreślonerzeczypowinnyznajdowaćsięwfizycznejikulturowej
relacjizesobą.Wtymsensieprzestrzeńjestkonceptualizacjąwyobrażonychfi-
zycznychpowiązań,któredostarczająznaczeńspołeczeństwu”4.Zorientowaniena
przestrzeńiożywienietejkategoriiwteoretycznejanalizieupowszechniłonową
terminologię.Pojęciatakiejakusytuowanie,miejsce,pozycja,kontekst,przepływ
czysiećweszłynastałedosłownikawspółczesnychbadaczy,uzupełniająctym
samymistotnąlukęwprocesiekonceptualizacjigranicjakoprzedmiotubadań.
Ostatniedekadyprzyniosływażnązmianękierunkuzainteresowańbadaczy,
wwynikuktórejcorazwyraźniejpropagowanajestideaantropologiigranic.
Antropologicznywymiargranic,częstozaniedbywany,niewątpliwiezasługuje
nadocenienie,ponieważstwarzaszansęnapogłębieniestudiównadmigracyj-
nymprzepływemludziorazpełniejszeukazaniestosunkówmiędzynarodowych
wramachobowiązującegoukładugranic.Perspektywaantropologicznarozsze-
rzainhumanizuje”dotychczasowysposóbdefiniowaniagranic,ukazującgranice
jakopolityczne,symboliczne,kulturowo-antropologiczneiepistemologicznekon-
strukcje5.Humanizowanieprzestrzenigranicoznaczadążeniedoukazaniajej-
dziękiobecnościwielorakichformdziałania-jakootwartejiożywionej.Pozwala
touniknąćesencjalizacjiwmyśleniuogranicach.Dziękinowejoptyceprzestrzeń
granicmożebyćukazanawcałejswojejzłożoności-jakozjawiskowielowymia-
rowe.Alenadewszystkoantropologiakierujeuwagębadaczynacodzienneżycie
mieszkańcówterenówprzygranicznych,różnorodneprocesytworzeniagranic,
oraznato,wjakisposóbgranicesąpostrzegane,rozumianeiwykorzystywane
jakopolityczneispołecznezasoby.
Antropologiczniezorientowanestudianadgranicamicorazdobitniejak-
centująfakt,żedominującanarracjaopaństwachikulturachnarodowychjako
4H.Donnan,T.M.Wilson,Granicetożsamości,narodu,państwa,tłum.M.Głowacka-Grajper,
WydawnictwoUniwersytetuJagiellońskiego,Kraków2007,s.25.
5Ch.Brambilla,Constructingarelationalspacebetween<theory’and<activism’,or(re)thinking
borders,nACME:AnInternationalJournalforCriticalGeographies”2012,t.11,nr2,s.218.
