Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
IrenaSzlachcicowa
akcentowaniemmasowychprocesówsekurytyzacjigranicwsytuacjizagrożenia
bezpieczeństwa7.
Przełomowymmomentemwprocesiezmianymyśleniaogranicachbyłowyar-
tykułowanienowejpolitykiprzestrzenności(spatialityofpolitics).Novumwopi-
sywaniuprzestrzenisprowadzasiętutajdoporzuceniadychotomicznychkategorii
rozróżnianiatego,cowewnętrzne,odtego,conazewnątrz,orazdooddzielenia
przestrzeniodterytorium.Modyfikacjasposobupojmowaniaprzestrzeniwwy-
miarzepolitycznymoznaczaradykalnezerwaniezfaworyzowaniemkategorii
państwa-narodu.Tymsamymprzestrzeńprzestajebyćutożsamianazterytorium
państwaizyskujewielorakie,pozaterytorialneodniesienia.Nowaprzestrzenność
polityki,akcentującnarastającąwielowymiarowośćprzestrzeni,pozwalauchwycić
procesualnąnaturęrzeczywistościpełniej,iprowadzidopostrzeganiagranicjako
siecirelacjiizależności(networkedborders).
Borderscapesjakokrytycznaanalizagranic
Konceptualizowaniegranicyjakokulturowegokrajobrazustanowipróbęuzupeł-
nieniaiwzbogaceniadotychczasowegosposobumyśleniaogranicachpoprzez
podkreślenierolispołecznychikulturowychaspektówkształtowaniaprzestrzeni
wokółgranic.Wprowadzeniedorozważańogranicachpojęciakrajobrazupozwo-
liłozmienićmyślenieowpływiekulturynakształtprzestrzenifizycznej,kładąc
akcentprzedewszystkimnawymiarindywidualizowaniaioswajaniaprzestrzeni.
Krajobrazkulturowytodynamicznakompozycjaelementówtworzącychcałość,
któraposiadawłasnąsemantykęiokreślonąformęuporządkowania.Tworzywem
krajobrazujestśrodowiskonaturalne,alenrozmaiterzeczyrozpościerającesię
oboksiebienakawałkuziemi,gdyoglądaćjebezpośrednio,niestanowiąjeszcze
krajobrazu”8.Fragmentarycznyoglądrzeczystajesiękrajobrazem,pewnąograni-
czonąramąpostrzeganiacałościądopierowówczas,gdyzostanieindywidualnie
wyodrębnionyznatury.Warunkiemstworzeniatejcałościjestzapośredniczenie
osobowe,ponieważtonwświadomościmusizarysowaćsięnowa,jednolitacałość,
nadrzędnawobecposzczególnychelementów,niezwiązanazichspecyficznymi
znaczeniamiiniezłożonaznichwsposóbmechaniczny-idopierotojestkrajo-
braz”9.Krajobrazjestzatemspersonalizowanąformąpercepcjiprzestrzeni,która
możebyćwidzianawróżnysposób.Ideakrajobrazuodwołujesiędorzeczywisto-
ściwyobrażonej,ponieważkrajobraznienaśladujerzeczywistościjakotakiej,lecz
jestproduktemdyskursywnejnaturyjegooglądania.Krajobrazyprzygraniczne
rozumianeniejakodanaiobiektywnaformaprzejawianiasięprzestrzeni,lecz
7Ch.Rumford,Teorizingborders,nEuropeanJournalofSocialmeory”2006,t.9,nr2,s.156-
157.
8G.Simmel,Filozofakrajobrazu,w:Mostidrzwi.Wybóresejów,tłum.M.Łukasiewicz,Oficyna
Naukowa,Warszawa2006,s.292.
9Ibidem,s.295.
