Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Rozdział2.Konstytucjaipozostałeźródłaprawa
2.1.Źródłaprawa
2.1.1.Źródłaprawa–pojęcie
10
Źródłoprawatojednozbardziejwieloznacznychterminów,jakimposługujesiępra-
woznawstwo.Pojawiasięonowewszystkichgałęziachprawaobowiązującego,wyraźnie
obecnejestteżwnaucehistoriiprawa.Stądwidocznezróżnicowaniedefinicji,zapomocą
którychpróbujesięwyjaśnićjegoznaczenie.
Jużwnauceprawarzymskiegowskazywanonp.naróżnicemiędzytzw.źródłamipoznaniaprawa
(fontesiuriscognoscendi)iźródłamipowstawaniaprawa(fontesiurisoriundi),cozkoleiotwierałodrogę
dodalszegoróżnicowaniatejdrugiejkategoriinaźródłaprawawznaczeniumaterialnym(czynniki
wpływającenatreśćprawa)iznaczeniuformalnym(działaniaorganówprawotwórczychiichefekty).
Dlaniniejszejanalizynajistotniejszeznaczeniemajednakokolicznośćzastosowaniatego
pojęciadlazatytułowaniaczęściprzepisówKonstytucjiumiejscowionychwrozdziale
IIItegoaktuprawnego.Okolicznośćtaświadczyozamiarzeobjęciawspólnymokre-
śleniemcałejkategoriiaktówprawnych(aktówprawotwórczych),którychwspólną
cechąjestkreowanienormprawnychocharakterzegeneralnymiabstrakcyjnym.
Bliższewyjaśnieniepojęćgeneralnościiabstrakcyjnościjestwprawdzieprzedewszystkimprzedmio-
temanalizprawoznawczych,aleszerokodonichnawiązujerównieżprawokonstytucyjne,azwłaszcza
orzecznictwoTK.Wnajprostszymujęciuprzyjąćmożna,żenormageneralnaadresowanajestdo
określonejkategoriipodmiotów,wskazanychprzezpewnąwspólnąichcechę(jestprzeciwieństwem
normyindywidualnej),zkoleinormaabstrakcyjnawyznaczapewienwzórpowtarzającegosięzacho-
wania(jestprzeciwieństwemnormykonkretnej).WpostanowieniuTKz29.03.2000r.,P13/99,OTK
2000/2,poz.68,sformułowanowzwiązkuztymnastępującewyjaśnienie:ncechageneralnościdotyczy
tejczęścinormyprawnej,którąokreślasięjakohipotezę(...)izobowiązujeorganprawotwórczydo
takiegokonstruowanianormy,wktórejadresat,jakrównieżokolicznościzastosowanianormy,będą
określonerodzajowoanieindywidualnie,zaśabstrakcyjnośćdotyczyprzedmiotunormyokreślającego
należnezachowaniesięadresata.Przedmiotemnormyprawnejwinnabyćklasazachowańsię,niezaś
konkretnezachowaniesięadresata.Konsekwencjąabstrakcyjnościnormyjestjejpowtarzalność-to,
żenieulegaumorzeniuczyskonsumowaniupoprzezjednorazowezastosowanie”
.
UwzględniającszczegółowątreśćprzepisówrozdziałuIII,jakteżunormowańnwpadko-
wych”zamieszczonychwinnychczęściachKonstytucji(np.art.142czy234),stwierdzić
trzeba,żepojęcieźródełprawaodnosiustrojodawcaprzedewszystkimdoaktówprawa
stanowionegoorazdoaktówbędącychefektemzawarciaumowy(np.ratyfikowanych
umówmiędzynarodowych).Zasadniczozaźródłoprawaustrojodawcanieuznajenato-
miastpozostałych,takżeznanychprawoznawstwu,faktówprawotwórczych,wpostaci
prawazwyczajowegoczyteżprecedensówprawotwórczychkreowanychprzezorgany
władzysądowniczej.Takogólniesformułowanatezawymagajednakpewnegozrela-
