Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
2.2.6.ZmianaKonstytucji
53
Rozdział2.Konstytucjaipozostałeźródłaprawa
Cechąkonstytucjijestjejszczególnaforma.Polegaonananazwieorazszczególnym
trybiezmianykonstytucji.Najczęściejwystępującenazwyto:konstytucja,ustawakon-
stytucyjna,ustawazasadnicza.Nazwaodróżniaaktkonstytucyjnyodustawzwykłych.
Wpaństwiemożebyćjednakonstytucja(RFN)lubobokkonstytucjimogąobowiązywać
jeszczeinneustawykonstytucyjne(Austria).Ustawytakieteżstanowiąźródłaprawa
konstytucyjnego.Wpaństwachfederalnychobokkonstytucjifederalnejobowiązują
konstytucjekrajówzwiązkowych(RFN)lubstanów(USA).Źródłemnormkonstytucyj-
nychmożeteżbyćzwyczaj.Wniektórychpaństwachrangękonstytucyjnąprzypisujesię
ratyfikowanymumowommiędzynarodowym.PrzykłademRepublikaCzeska,wktórej
rangękonstytucyjnąmaEuropejskaKonwencjaPrawCzłowieka.
54
55
56
Proceduryuchwalaniaizmianykonstytucjisąbardzoróżne.Zregułycechujejebardziej
skomplikowanytryb,utrudniającydokonaniezmiany.Celempodwyższeniawymogów
uchwalenialubzmianykonstytucjiwstosunkudoustawzwykłychjestosiągnięcie
większegospołecznegoipolitycznegopoparciadlaprzyjęciafundamentalnychroz-
strzygnięćustrojowych.Historycznienajbardziejtypowymsposobembyłooktrojowanie
konstytucjiprzezmonarchę.Obecnienajczęściejmamydoczynieniazregulacjami,
któreprzewidujązasadnicząrolęparlamentuwuchwalaniukonstytucji.Możliwejest
teżtworzeniespecjalnegociała-konstytuanty,któremauchwalićkonstytucję.Dla
podkreśleniawagirozstrzygnięciaustrojowegowniektórychkrajachkonstytucjamoże
byćprzyjmowanawdrodzereferendum.
Zewzględunawymogikoniecznedlauchwaleniakonstytucjidzielisięjenaelastycz-
neisztywne.Elastycznetokonstytucje,którychtrybuchwaleniajesttakisamlub
zbliżonydouchwalaniaustawzwykłych.Konstytucjetakiewystępująobecnierzadko.
Najczęściejspotykanymrozwiązaniemjestwprowadzenieszczególnychwymogów,
którewmniejszymlubwiększymstopniuodróżniajątrybuchwalaniakonstytucjiod
ustaw,np.wymogukwalifikowanychwiększościdlaizbparlamentu,orazkonieczność
uchwalaniakonstytucjiwtakimsamymbrzmieniuprzezobieizby.Szczególnytryb
poleganiekiedynazawężaniukręgupodmiotów,którymprzysługujeprawoinicjaty-
wykonstytucyjnej.Najdalejidącymwymogiemjestwprowadzenietzw.postanowień
niezmiennych,określanychmianemklauzulwieczystych(zob.art.79ust.3Ustawy
ZasadniczejRFN).Ichuchylenielubzmianasąniedopuszczalne.Klauzulewieczyste
tonajczęściejfundamentalnezasadyustrojowe.
Szczególnaformakonstytucjiłączysięwniektórychpaństwachzmożliwościąkontroli
poprawnościjejuchylenialubzmianydokonywanejprzezsądkonstytucyjny.Kontrola
możedotyczyćprzestrzeganiaregułzmianykonstytucjilubnaruszeniaklauzulwie-
czystych.
