Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
76
Prusy
oszczędność,zdolnośćdodokładnejitwórczejpracy,praktyczność,realizm,systema-
tyczność,praworządność,opanowanie,powściągliwośćwwyrażaniuuczuć,oschłość,
małomówność”
57
.Jednakteauto-iheterostereotypy,sprawiającewrażenienawskroś
pruskich,ulokowanesączęściowonapłaszczyźniedeklaratywnej:wbadaniachsta-
tystycznychzlatsześćdziesiątychchoćbyzachowaniakonsumpcyjnenpruskich
Polaków”prawienieróżniłysięodpozostałychmieszkańcówPolski.Mimotowe
własnejwyobraźniiwoczachinnychPolakówWielkopolanienadalsięodróżniają;
pruskatradycjakształtujeichnolensvolensdodzisiaj.
Oilenaskutekrewolucji→1968r.wNiemczechpruskiecnotyzostałyzdyskredy-
towane,otylenapoziomiereprezentacyjnychorganówpaństwaorazhistorycznych
produkcjimedialnychnastąpiłrenesanszainteresowaniaPrusami.Punktemkulmina-
cyjnymbyłrok1981:właśniewtedywNRD,gdziecorazczęściejmówionoonpostę-
powychaspektach”pruskiegodziedzictwa,naswojemiejsceprzyUnterdenLinden
wróciłpomnikkonnyFryderykaII,natomiastwzachodnioberlińskimGropius-Bau
odbyłasięwielkawystawapoświęconaPrusom,którawzbudziłaogromnezaintere-
sowaniewcałejRFN.To,coniemieckaopiniapublicznaprzyjęłapozytywnie-był
najwyższyczasnazajęciesiętymtrudnym,jakifascynującymrozdziałemprzeszłości
Niemiec-wPolscewywołałopewnezastrzeżenia.Itakpoznańskagazetaostrzegała:
njakąkolwiekpróbęrehabilitacjiPrus[musimy]przyjąćzniepokojem,ponieważjest
onarównoznacznazrehabilitacjąpruskiegomyśleniapolitycznego”58.Jednakowo
oczyszczaniePruszhistorycznychobciążeńograniczałosiędonostalgiiibibelotów,
cojużwówczaszauważyłpolskidziennikarzAdamKrzemiński(ur.1945).Wtygo-
dnikuDieZeitpisałnatematmodynaPrusy,rozpowszechnionejwśródmieszkańców
BerlinaZachodniego,żewydajesięona-woderwaniuodBrandenburgii-czymś
dziwnym:
DlategoteżnfalazainteresowaniaPrusami”mogłatutajznaleźćswojeujścietylkowgadaninie,
wniekończącychsiędyskusjachonpruskichwartościach”idziedzictwieorazwzwykłymmecha-
nizmierynkowym-wpostacirununapruskiesymbole,emblematy,plakietki,aleonawzniesie
sięnagleiprzejdziejakbólgardła59.
ChoćpodczaswystawyjednąsalęwGropius-BaupoświęconotematowinPrusy
aPolska”
,nieporuszanojednakkontrowersyjnychkwestiidotyczącychhistoriisto-
sunkówpolsko-pruskich.
57MarekZiółkowski,MentalnośćWielkopolan.Rzeczywistość,stereotypczyperswazyjneargumenty?,
nPrzeglądZachodni”55(1999),z.4,s.11-30,tu:s.14.
58Prusy:Międzylegendąarzeczywistością,cyt.za:Die„Preuńen-Renaissance”inderBundesrepublik
DeutschlandinpolnischerSicht,red.CsabaJánosKenéz,Marburg1982,s.10-26,tu:s.22(Dokumentation
Ostmitteleuropa,3).
59
AdamKrzemiński,Preuńen,Preuńenundwasweiter?,nDieZeit”z6XI1981,artykułprzedrukowany
w:idem,Deutsch-PolnischeVerspiegelung.Essays,Wien2001,s.7-14,tu:s.12inastępna.
