Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Marko,abypokazaćmalarzowi,jaknależałotenmomentprzedstawić.Wydarzenie
towpływanadecyzjęartystyopowrociedoWenecjijakomiastaburzliwego,ale
zapewniającegoogładęcywilizacyjną.
Weuropejskiejrefleksjinadczasamirenesansuniebrakowałooczywiścietak-
żeipozytywnychwizjiepoki,którewiązałysięzesposobempostrzeganiadawnej
sztukinarzuconymprzezdoktrynęfrancuskiegoklasycyzmu.Jednakromantycz-
nyprądspowodował,żeinaczejzaczętoodczytywaćdorobekwłoskichmistrzów,
bowiemwiększąwagęprzywiązywanododuchowegoprzesłaniasztuki,ponadto
oboksztukitwórcówwłoskichzaczętobliżejprzyglądaćsięspuściźnieartystów
pochodzącychzrodzimychkręgówgeograficznych.Postulatynarodowościiro-
dzimościsztuki,pojawiającesięgłówniewpismachniemieckichromantyków,
stałysiękonstytutywnedlaestetykicałejepoki.NaprzykładwWynurzeniachser-
decznierozmiłowanegowsztucebraciszkazakonnego(1797)WilhelmaHeinricha
WackenroderaiLudwigaTieckapojawiłasiępochwaładawnegomalarstwa,któ-
regokunsztuosabialiRafaelSantiiAlbrechtDürer42.Zresztąostatniemuztych
artystówWackenroderpoświęciłfragmentFantazjinatematsztukidlaprzyjaciół
sztuki(1799)43.TematsiłyinspiracjidawnegomalarstwanPółnocy”inPołudnia”na
przykładziesztukiCorreggia,Leonarda,RafaelaiTycjanastałsięnatomiastprzed-
miotemuwagKarlaWilhelmaFerdinandaSolgera44.ZkoleiFriedrichSchlegel
wDrugimprzeglądziedawnegomalarstwa(1805)przywoływałdokonaniaDürera,
stawiającgozawzór,aojakościidoniosłejrolisztukiwłoskiej,wyrażonejpoprzez
dziełaRafaela,wspominałwswojejepistolografiimalarzzgrupynazareńczyków
FranzPforr45.Pełenpodziwudlawłoskiejsztukitonwybrzmiewałwwieluinnych
dziełachzepoki,naprzykładwHistoriimalarstwaweWłoszech(1817)Stendhala.
Renesansjakowyobrażenieoepocewysokichosiągnięćnapolukulturyinauki
poddanyzostałmityzacji.Bywałwykorzystywanydoproklamowanianowychidei
związanychzromantyzmem,abadanianadtąepokąprzyczyniłysiędozgłębienia
wiedzyosamymXViXVIstuleciu.DobrymprzykłademjesttekstJohannaGott-
friedaHerderapoświęconyMikołajowiKopernikowi,wktórymmyślicielpodkre-
42
M.Zgórniak,Wokółneorenesansu…,op.cit.,s.25.
43
W.H.Wackenroder,Charakterystykasposobużyciadawnychniemieckichartystów,przeł.K.Krze-
mieniowa,w:Manifestyromantyzmu1790-1830.Anglia,Niemcy,Francja,wybórtekstówioprac.
A.Kowalczykowa,Warszawa1975,s.123-131.
44
K.W.F
.Solger,Erwin.Czteryrozmowyopięknieisztuce,przeł.K.Krzemień,w:Pismateoretyczne
niemieckichromantyków,wybrałioprac.T.Namowicz,Wrocław2000,s.562-563.
45
Zob.Teoretycy,artyściikrytycyosztuce1700-1870,wybór,przedmowa,ikomentarzeE.Grab-
ska,M.Poprzęcka,wyd.IIuzupełnione,Warszawa1989.Tuteksty:F.Schlegel,Drugiprzegląd
dawnegomalarstwa,tłum.A.Palińska,s.224-227;F.Pforr,DoPassavanta,tłum.A.Palińska,
s.241-243.
25
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
