Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ślałgermańskiepochodzenieastronoma46-badającżycioryshumanisty,azara-
zemprzedstawiającgowokreślonymkontekście.Pozytywnewzmiankiowielkich
włoskichpisarzach,takichjakDante,AriostoiTasso,pojawiająsięwdzieleMada-
medeStaëlKorynna,czyliWłochy(1807).ArtystówItalii,międzyinnymiRafaela,
MichałaAniołaiTycjanadoceniałwPodróżywłoskiej(1816)Goethe.Skłonność
dopisaniaoczasachwczesnegoodrodzeniawpoczątkowejfazieromantyzmu,
częstojeszczebezświadomościwyraźnychpodziałównaepoki,ustąpiłazczasem
miejscazainteresowaniuśredniowieczem.Wartojednakpamiętać,żerenesansbył
staleobecnywsądachromantyków,choćintensywnyrozwójbadańnadtymokre-
semnastąpiłdopierowdrugiejpołowieXIXwieku.
Aprobatywnewtoniepolskiepisarstworomantyczneorenesansieskupiałosię
wdużejmierzenakrajowymdziedzictwie.Rzeczpospolitanatleinnychpaństw
Europybyłafenomenem,ajejniezwykłośćbudowanonapostawachobywatel-
skich.Służbapaństwu,szacunekdlakróla,głębokawiarawBoga,kultywowanie
tradycji,wiarawideały,silnepostanowieniedziałania-totylkoniektórecechy,
którewswojejpowieściJanzTęczyna(1825)zaprezentowałJulianUrsynNiem-
cewicz.WpodobnymtonieoszesnastowiecznejPolsceijejelitachpisałatakże
AgnieszkazLipskichBaranowskawutworzeGliński.ObrazdramatycznyzXVI
wieku47.Romantycznynurtafirmacjirenesansueksponowałosiągnięciawybitnych
humanistów,poszukiwałtymsamymiaktualizowałbiografiedawnychpoetów,
artystów,naukowcówifilozofów,zarównotychuznanych,jakitychczekających
naswojeprzypomnienie.OkrólupoetówpisałanaprzykładKlementynazTań-
skichHofmanowawJanieKochanowskimwCzarnolesie.ObrazyzkońcaXVIwie-
kuprzezAutorkę„Karoliny”i„Krystyny”(1842).Powieśćpoetkimiałacharakter
popularyzatorski,powstaławcelachdydaktycznychiopisywałaostatnirokżycia
polskiegohumanisty.Hofmanowanakreśliłaburzliwąpanoramęepokiodrodze-
niaiopisałakolejeżyciaautoraTrenów.Zaakcentowałanietylkowybitnośćpoety,
aleipolskiegodworu,podkreślającprzytymrangęRzeczpospolitejnatleinnych
narodów.OczywiścieromantycznipolscypisarzenieskupialisiętylkonaKocha-
nowskim,aletakżenainnychtwórcachdawnejepoki.WładysławSyrokomlapisał
naprzykładoSebastianieFabianieKlonowicuwZgonieAcerna.ChwilizXVII
wieku-(1608roku)(1855),kreującgonanastępcęczarnoleskiegowieszcza.Autor
przekładupismKlemensaJanickiegoprzedstawionyzostałjakostarzecumiera-
46
J.G.Herder,NiecoożyciuMikołajaKopernika,jakododatekdoobrazujegopostaci,przeł.T.Na-
mowicz,w:idem,Wybórpism,wybórioprac.T.Namowicz,Wrocław1987,s.497-499.
47
A.BaranowskazLipskich,Gliński.ObrazdramatycznyzXVIwieku,[b.rib.m.].Rękopiswzbio-
rachBibliotekiPoznańskiegoTowarzystwaPrzyjaciółNauk,sygn.643.Zutworówpoświęconych
Glińskiemuzob.także:J.U.Niemcewicz,DumaoKniaziuMichaleGlińskim,w:idem,Śpiewyhi-
storyczne,Kraków2002,s.61-65;F.Wężyk,Gliński.Tragediawpięciuaktachwierszem,Kraków
1831.
26
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
