Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
I.Czymjesticzymmożebyćportretpsychologiczny
metodologicznymi.Nieoznaczato,oczywiście,żewsztucenie
obowiązujążadnezasadywiarygodnościwodczytywaniuiprze-
kazywaniutreściczypanowanianadformą.Sztukarządzisię
jednakswoiminprawamipoznawczymi”,adyspozycje,jakie
dajesięznichwywodzić,raczejsprzyjająnmnożeniubytów”
wopisieinietrzymaniusiężadnejnmiary”czywogóleumiaru
wtymwzględzie;sztukaniepoprzestajewzamkniętymkręgu
pojęć,redukującychprzedmiotpoznaniadoskładankizeskoń-
czonejilościelementów.Żadenformalizmnaukowynieuzasad-
niadomniemaniaprawdziwościtezy,iżartystycznyportretczło-
wiekajestzzasadygorszyniżjegoportretnnaukowy”kreślony
przezpsychologię.Jestinny,owielebardziejwielowymiarowy
izawszeniedomknięty.Aconajważniejsze,odwołujesiędozro-
zumiałychdlakażdegokodówkulturowychuruchamiającychnie
tylkorozum,leczwrównymstopniuemocjeiwyobraźniękaż-
dego-nawettych,którzyniemajązbytwielkichkompetencji
poznawczych.Wtymwłaśniekryjesięsednosprawy.
Portretowaniepsychologicznemawsobiecośzzimnejdiag-
nozy,werdyktu,etykiety,klasyfikacjitypologicznej.Wszystko
wnimpowinnozostaćnazwane-częstowtrudnymdlalaika
języku,wedleustalonycharbitralniemiaropisu.Wbrewpozorom
owemiaryniewywodząsięzwieloznacznychkodówkulturo-
wych,asąjedyniekonstruktamiteoretycznymi,odzwierciedla-
jącymizracjonalizowanemniemaniaczydomniemanianatemat
hipotetyczniezałożonejkonstrukcjiludzkiejpsychiki(Paul,
2006;Zawadzki,2008).To,cosiętemuzabiegowiwymyka,
bywakwalifikowanejakonreszta”omarginalnymlubbliżejnie-
znanymznaczeniu,wymykającasiędefinicyjnemudomknięciu
czyuchwyceniuwzwiązkiprzyczynowe.Aprzecieżtowniej
właśniezwyklekryjesięto,conajistotniejsze-caławieloznacz-
nośćnaturyczłowieka,wszystkiezawirowaniaemocji,meandry
iniuansemyśleniaikojarzenia,wahaniadecyzyjne,konflikty
sumienia,siławiarylubrozpaczpustkiduchowej,wreszcieświa-
domośćiwolatworzenia.
Narzędziaopisupsychologicznegosązobiektywizowane
inbeznamiętne”.Mimoto,portretprokurowanyprzezpsycholo-
