Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Owedwasłówka:Uzawczasu",d’abord,iUporządnie",avecordre,
sąkluczowe,żebyzrozumiećobsesjęLeibnizaijegopróbyjednora-
zowejneutralizacjijakiegokolwiekUchaosuwrzeczach"poprzez
perfekcyjneprzygotowaniehiperplanuwramachkreacjonistycznej
opowieści-chodzioto,byzrealizowana,globalnaUorganizacja"
byłauprzedniozapewnionaprzezelementtranscendentny,decretum
divinum.NiejawnagratoczysiętuprzeciwSpinozie,Hobbesowi
iBrunowi-omocnaturyiźródłowładzy,którejestostatecznym
dyspozytoremrealności.Nicwięcdziwnego,żewtejfilozoficznej
grzenajbardziejniepokojąimobilizująLeibnizawłaśniedwiepod-
stawowekategorieontologiczne:mocy(vis,potentia)imożliwości
(possibilitas),któremusząbyćwłączonewsystemracjizzewnętrzną
regułą.Chodzituocałkowitezablokowaniejednejprostej,bruniań-
sko-spinozjańskiejtezy-żesamoistnienieNaturyjestjejwłasną,
niewyczerpywalnąinieograniczalnąmocą.
OkreśleniaUzawczasu"iUporządnie"sązresztąjedyniewerbal-
nymsymptomemtego,costanowiukrytą,podziemnądomenęme-
tafizykiLeibnizairzadkojestuwzględnianewjejrekonstrukcjach,
taksamojakcielesnyczymechanicznyBógwprzypadkuHobbesa.
Jejujawnienieniejestwewnętrznymzagadnieniemleibnizjańskiej
filozofii,interesującymtylkohistorykówfilozofii,alemapodsta-
woweznaczeniedlazrozumienianowożytnejbataliionaturę
izagadnieniajejmocyprzyczynowychczywytwórczych,zupełnie
niezależnieodsamegoLeibnizaizmiennychlosówjegopomysłów.
WcałymtekścieKartezjańskichZasadfilozofii(1644)najbardziej
wzburzył,zaszokowałLeibnizamały,wręczzupełnieniepozorny
fragmenttekstuksiążki,któryokreślaonnietylkojakopoprostu
Uniebezpieczny",alepiszeonimpotępiającojakoUpierwszymfałszu",
protonpseudos,atakżeUpodstawiefilozofiiateistycznej":Utrudno
wyobrazićsobie,żemożnasformułowaćbardziejgroźnestwier-
dzenie"
26
.Chodziofragmentakapitu47.ztrzeciejczęściZasad,
26ListLeibnizadoChristianaPhilippazestycznia1680r.,w:LPS,Bd.4,s.283.
LeibnizstudiowałszczegółowoZasadyzimą1675/76iwiosną1676roku,alejeszcze
pięćlatpóźniejuważałtenfragmentzabulwersujący.
18
