Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tazasada,któratakwzburzyłaLeibniza,tooczywiściemetafi-
zycznazasadapełnościalboplenum29,włączonabezżadnegoogra-
niczeniawontologięnaturalistycznąimechanikę,coefektywnie
pozbawianaturęnadzorutranscendentnegoczynnikadokonującego
wyboru(awięcredukującegotoplenumprzezjednorozstrzygnię-
ciedounikalnegowszechświataorazpozostawiającegopozostałe
możliwościwstanieontologicznegozawieszeniajakoczystoidealne
konstrukcjealbologicznewarianty).JestonafundamentemSpino-
zjańskiejideiBoga=Natury,zgodniezktórąUdoskonałośćBogapolega
natakiejmocyjegodziałania(cetteamplitudedesonoperation),żenie
jestmożliweanidopomyślenianic,czegobyrealnieniewytwa-
rzał"
30
.Zasadatazostałatakżedekadywcześniejkonsekwentnie
użytaprzezGiordanaBrunadosformułowaniatakiejsamejidei
nieskończonościNaturyjakobezgranicznego(doskonałego)działa-
niawteoretycznychramachznaturalizowanego(Uodwróconego"),
czyliheterodoksyjnegoneoplatonizmu31,itozniąjakoUpogańską
29KlasycznestudiumikrytykętejzasadyzawierawpływowapracaArthura
O.LovejoyaWielkiłańcuchbytu.Studiumzdziejówidei,przeł.A.Przybysławski,
Warszawa1999(zob.zwłaszczarozdziałdotyczącyzwiązkumiędzyzasadami
pełnościorazracjidostatecznejuSpinozyiLeibniza:tamże,s.165-212).
30ListLeibnizadoC.Philippa,dz.cyt.,s.283.Maksymalnośćtejmocywynika
uSpinozyzbrakujejzewnętrznychograniczeń-Naturanieznaimpotentiaani
niczego,comiałobybyćUczystoidealne"albotylkologiczniemożliwe,czylinie-
rzeczywiste.
31SpekulatywnymźródłemtejideijestteologiaPlotyna,którywEnneadzieV,
4,1stwierdza,żeUmocpierwsza"(δύναμιςἡπρώτη)Umusibyćnajpotężniejszaze
wszystkichbytów,apozostałemocenaśladująjątakbardzo,jaktylkopotrafią",
cooznacza,żeniejestmożliwe,byjakiekolwiekmocewświeciebyłyUzamknięte
wsobie",nieczynne,azatem:Udajązsiebietyle,iletylkomogą(καθόσονδύνανται)".
Bruniańsko-spinozjańskieodwrócenietejteologiipoleganatym,żetonieskończona
NaturajestUmocąpierwszą"iUBogiem",awięcUdajezsiebie"(wytwarza)wprost
wszystko,czymjestsamawswojejmocy.Wtymheterodoksyjnymquasi-(czy
post-)neoplatonizmiepojęciebiernejprzyrody,któramusibyćjakośuaktywniana
alboUuruchamiana",jestnonsensem,choćuBrunamożnadostrzecjeszczepewne
pozostałościlogikiemanacjonizmu-stądjesttoraczejinnowacyjneodwrócenie.
AntonioNegripoprawnie,moimzdaniem,diagnozujeuSpinozygłębsząmutację,
prowadzącąodtejstarszejlogikiemanacjonistycznejdonowejontologiimocy-
-potentiaNatury,któradefiniujezarazemontologiękomunistycznejdemokracji
irównościjakosamegofundamentupolityczności(A.Negri,SubversiveSpinoza:
20
