Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
irodzajoweutworyszkółniemieckich;błądziłemponichobojętnie,
gdyodwracająckartę,wpadłemnasztych,którymniezdumionego
przykułizatrzymał.ByłtoobrazSpagnoletta,wystawującyśmierćśw.
JózefaOblubieńca.Pojąłmalarztęchwilę,którącudownieodtworzył,
jaknigdymożeżadenzwiększychmistrzówniezrozumiałpołączenia
rzeczywistościzideałem;niewiemzaprawdę,jakpotrafiłskleićziemię
zniebemwsposóbtakścisłyitakdoskonały,towiem,żezdumiony,
przejęty,jakgdybymscenęowęmiałprzedoczyma,oderwaćsię
odniejniemogłem,rzucałemją,wracałemdoniej,czułemłzy
napowiekachidziśpoupływielatwielu,choćjużoddawnaarcydzieła
tegoniewidziałem,jeszczemionotakpozostałoprzytomnem,jakbym
jewczorajpodziwiał...Naniewielkiejkartce,miałemprzedsobą
wielki,potężnieżyjącyutwór,drgaławnimdusza...nikłmalarz,
artysta,tryskałajakaśdziwnaprawda,splecionaznajpoziomszej
rzeczywistościinajwznioślejszegoideału.Nalichemłożu
wystudyowanemzflamandzkąścisłościąszczegółów,spoczywał
świętyrzemieślnik,dogorywający,usypiającypopracyiżyciuofiary...
dokołaniegorozsypanenarzędziaciesielskie,jakbytylkocodłoń
jepracowitarzuciła...PrzyłożuChrystusznieziemskiemobliczem,
błogosławiącynapodróżniebieskąprzybranemuojcu;wgłowach
rozpłakanaMatkaBoża,istoliczekzastawionyflaszkami,miseczkami,
przyboremchorobyubogimismutnym,apozanimdwajaniołowie,
czekającynabiałąduszę,którądoniebazanieśćmieli.
Otocałytendziwacznywopisieobrazek,któremurównegonie
znam,bożadennamnietakwielkiegoniezrobiłwrażenia.
Cianiołowieiflaszkizlekarstwami,tenBógicieśla,nimbusy
wiekuistegożyciailichyprzyrządrzemieślniczy,niewiemjakim
środkiem,wjakiejchwilinajszczęśliwszegonatchnienia,takwjedno
zlałartysta,żecudwydawałsięnaturalnymikoniecznym,choć
graniczyłznajpospolitszążyciapowszedniegoprozą.Aniołowie
zdawalisiętuniezjawiskiemnadprzyrodzonem,alegośćmi
codziennemi,aoboknichnieraziłapospolitośćszczegółów,owszem,
prawdajednadrugąprawdęwyższą,prawdopodobniejszączyniła.Nie
wiempowielekroćpowracałemdotegoobrazu,azakażdymrazem
nowewnimupatrywałempiękności,izduszyzazdroszczętemu,kto
dziśtoarcydziełoposiada,lubsztychemprzynajmniejzniegocieszyć
sięmoże.
CoSpagnoletto,któremuniezawszesiętakszczęśliwieudawało
—dokazałwtymutworze,niejest-lizadaniempowieściopisarzy?Nie
schodzim-lipowolimalującrzeczywistośćdokarykatury
