Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Pojęcie,cechyiźródłainformacji
23
1)niezbędnych,ponoszonychkosztównaichtworzenieiwykorzystanie,
2)użytecznościpoznawczej,predykcyjnejczydecyzyjnejoraz
3)wiarygodności–prawdziwościposiadanychzasobówdanych.
Kosztysąoczywiściebardzoindywidualnącharakterystykąkażdegoźró-
dłainformacji,alenaichwielkośćwpływajątakiekwestie,jak:
■
długośćokresuobserwacji:imdłuższy,tymkosztyzreguływyższe,
■
zakrestematycznyobserwacji:imszerszy,tymkosztywiększe,
■
metodyitechnikiobserwacji:imbardziejzłożoneioprzyrządowane,tym
kosztyodpowiedniowiększe,
■
niezbędnawiedzawyjściowa:imobszerniejszaigłęboka,tymkosztysą
znaczniejsze,
■
zakresprzeszukiwaniaprzestrzeniobserwacji:imszerszy,tymrosnąkosz-
tyalternatywneitransakcyjne21.
Dlapozyskującychdaneczyinformacjedominującebędziekryteriummi-
nimalizacjikosztów,aleniewsposóbabsolutny.Zależybowiemodmetody
liczeniakosztów,technikwaloryzacjidanych−informacji−czyrozumienia
kosztów.Ważnesątakżeinne,pozakosztoweczynniki,jak:potrzebyinforma-
cyjne,czyliliczbaijakośćniezbędnychinformacji,atakżecele,dlaktórych
pozyskujesiędane−informacje.
Użytecznośćinformacjimożebyć,jakwspomniano,oceniananatrzech
płaszczyznach–poznawczej,predykcyjnejorazdecyzyjnej(rysunek1.2).
Aspektpoznawczyjestszczególnieważnydlanaukowcówzajmującychsię
naukąibadaniemrzeczywistości.Wtymprzypadkudaneiinformacjemuszą
spełniaćwieletrudnychkryteriów,ponieważpoddawanesąobróbce(weryf-
kacjiczyfalsyfkacji)naukowej.Aspektkognitywnyjestważny,leczdrugo-
rzędnydlapodejmującychdecyzje,któremusząbyćracjonalneiskuteczne.
Będąonetakie,jeżeliopieraćsiębędąnawiedzy,niestanowiącejjednakisto-
typrocesudecyzyjnego.Aspektpredykcyjnyzawierawsobiedwapierwiast-
ki–naturalnąciekawośćczłowiekawstosunkudoprzyszłościijejtrafnego
przewidywaniaorazzmniejszanieryzykadalszegodziałania.Każdaztych
płaszczyznstawiawinnymświetleźródłainformacji.Naprzykładmniejpre-
cyzyjne,alełatwiejszewpozyskaniuinformacjemogąbyćdostatecznieuży-
tecznepodczaspodejmowaniadecyzjiidziałańbędącychjejwynikiem,lecz
małoprzydatnepodczasnaukowychbadańiprzewidywaniazjawiska(przy-
szłegoprzebieguprocesu).
21Szerzejproblematykajestprzedmiotemzainteresowaniawpracy:A.Becla,Kształtowa-
niesiękosztów...