Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.PrawaczłowiekawpolitycewobecEuropyWschodniejwokresieprezydentury...
19
miałyzatemobejmowaćrównieżkrajewschodnioeuropejskie.Przypomnijmy,
żezgodniezdyrektywąprezydenckąPD-21zwrześnia1977r.działania
Waszyngtonuwobectychpaństwmiałyprzyczynićsiędoliberalizacjiich
systemówpolitycznych,azarazemprowadzićdozwiększanianiezależności
odKremlaorazpodważaniarolireżimówkomunistycznych16.Zkoleiwlu-
tym1978r.wPresidentialDirectiveonHumanRights/NSC30przedstawia-
nowypracowane,podstawoweelementyużyciaprawczłowiekawpolityce
amerykańskiej17.CarterpowołałtakżedożyciaBureauofHumanRightsand
HumanitarianAffairspodprzewodnictwemenergicznej,leczmałoskutecz-
nejasystentkisekretarzastanuPattDerian18.Wartojednakzaznaczyć,że
podkreślanieprawczłowiekaprzeznowąadministracjęnieoznaczałozerwa-
niazprocesemodprężenia,zktórymwiązanonajwiększenadziejenalibera-
lizacjęwEuropieWschodniej.Możnazatemdostrzecnawetpewne
powiązaniepodejmowaniatejnowejkwestiizklimatemdétente.Paradoksalnie
wrazzzaostrzeniemsytuacjimiędzynarodowejpodkonieclat70.zagadnie-
niaprawczłowiekazeszłynadrugiplan,gdyżzostaływyparteprzezproble-
myzwiązanezbezpieczeństwemnarodowymUSA19.
ofHumanRightsIntheSovietUnion1977–1981,DDiplomaticHistory”2014,t.38,nr1.Dodajmy,
żeCarter-początkowowogólekrytycznywobecudziałuamerykańskiegowkonferencjihelsiń-
skiej-zostałprzekonanyprzezBrzezińskiegoopotrzebiewykorzystaniajejustaleńwpolityce
wobecEuropyWschodniej(W
.Korey,ThePromises,s.68;S.B.Snyder,HumanRights,s.81-82).
16Patrznp.PaperPreparedintheDepartmentofState,FRUS1977-1980,t.20:Eastern
Europe,Washington2015,dok.11,s.85.Podobnestwierdzeniawwniedawnoodtajnionym
dokumencie:JimmyCarterLibrary,RemoteArchivesCaptureProject(NCL)-26-29-6-4-1(dalej
cyt.:JCL,NCL),EasternEurope(Vancetrip8/77).PatrzteżR.Garthoff,AJourneyThroughthe
ColdWar.AMemoirofContainmentandCoexistence,Washington2001,s.303;A.Mania,Détente
ipolityka,s.162-165.
17D.Schmitz,V
.Walker,JimmyCarter,s.125-126.Por.teżZ.Brzeziński,Czterylata
wBiałymDomu.Wspomnienia,Warszawa1990,s.118.Głównejejpunktydotyczyłyokreślenia
priorytetówwśródamerykańskichcelówwdziedzinieprawczłowieka;przyznawaniawiększe-
goznaczeniapozytywnymbodźcom,takimjaknagradzaniepoczynionegopostępuprzezudzie-
lanieamerykańskiejpomocy;odmowypomocyUSAorganombezpieczeństwawpaństwach
naruszającychprawaczłowiekaiprowadzeniaamerykańskichinicjatywwdziedzinieprawczło-
wiekanaforummiędzynarodowychinstytucjifinansowychwtakisposób,byniepodważać
podstawowegointeresuStanówZjednoczonych,jakimjestutrzymanietychinstytucjijakoefek-
tywnychinstrumentówgospodarczych.
18NiebyłazawodowymdyplomatąijejwpływywBiałymDomubyłysłabe,takżezpowo-
dubrakupoparciainnychbiurDepartamentuStanu.W1980r.zostałazastąpionaprzez
S.Palmera(C.Apodaca,Understanding,s.69).Szerzejnatematpowstania,ewolucjiidziałań
biurawlatach70.i80.patrzE.Maynard,TheBureaucracyandImplementingofU.S.HumanRights
Policy,DHumanRightsQuarterly”1989,t.11,s.178in.;W
.Korey,ThePromises,s.38.Centrum
decyzjiodnośniedopolitykiwykonywaniaKBWEwDepartamencieStanupozostałowrękach
BureauofEuropeanAffairs,któreskłaniałosiękuszerszejwspółpracyzinnymipaństwami
zachodnimiiwypracowaniuwspólnegopodejściadokwestiiprawczłowiekawEuropie
Wschodniej(J.J.Maresca,HelsinkiRevisited,s.82).
19W
.Korey,ThePromises,s.38;C.Apodaca,Understanding,s.47;W
.Steding,TheCenter,
s.459-460.
