Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Platon,Prawa
powodu,skoromamydoczynieniazdziełemtakwybitnymiważnym,zain-
teresowanifilozofią,historią,politologią,prawemczykulturągreckąomijali
PrawaPlatona?Natopytaniestaramsięodpowiedziećponiżej.
1.PrawanatlePolitei
Byćmożesytuacjawyglądałabyinaczej,gdybyniejednaokoliczność:gdy-
byśmyzjakichśpowodówniemieliPlatońskiegodialoguPoliteia,Prawa
studiowanobyzapewnezwielkimzapałemichcącpoznaćPlatońskąmyśl
politycznąifilozofięprawa,nieszczędzonobytrudu,przedzierającsięprzez
osobliwą,niełatwąwlekturzeformętegonmamuciego”
4
dialogunatemat
praworządnegoustroju.Wrezultacienaszewyobrażenieopodstawachfilo-
zofiiprawaipolitykikształtowałabyinnatreść.Jednakżeprzeszłośćhojnie
przekazałanamwszystkiepismaPlatona,wtymdwaobszernedialogiprzed-
stawiającedwaróżneporządkipolityczneidwieróżnekoncepcjepostawy
obywatelskiej.
WewcześniejszejPolitei,powstałejokoło378r.(czylipodziesięciula-
tachodzałożeniaAkademii),ładpolitycznyopierasięnasegregacjimiesz-
kańcówpolisnatrzyklasyipowierzeniukażdejznichściśleokreślonych
zadań:jednej-handlu,rzemiosłairolnictwa,drugiej-obronypolisprzed
zagrożeniemzzewnątrziwewnątrz,trzeciej-sprawowaniaautorytarnej
władzy.Suwerennośćwładców,żyjącychwewspólnociemienia,kobiet
idzieci,zasadzasięnaichszlachetnejnzłotej”naturze,predysponującejdo
poznawaniawiecznychiniezmiennychzasadetycznychimetafizycznych.
TakiobrazPlatońskiegopaństwawładanegoautorytarnieprzezkrólów-fi-
lozofów,wyjętyzkontekstudramatycznegocałegodialogu,zzadziwiają-
cąłatwościąległupodstawzwulgaryzowanejwykładnimyślipolitycznej
Platona.ObdarzonyjaskrawymikoloramiprzezKarlaPoppera,krytykujące-
goPlatońskienspołeczeństwozamknięte”iczyniącegojerzekomopożądaną
alternatywądlanotwartej”demokracji
5
,rzuciłnawieluurokidałpoczucie
pewności,żejużwiadomo,komuiczemunależysięprzeciwstawić,budując
dobreidoskonałespołeczeństwo.Taprostolinijnainterpretacjawieloznacz-
nejPolitei,napisanejwnwielkimczasie”ateńskiejdemokracji,azarazem
4Określenieza:Ryle1966:44.
5
K.R.Popper,Społeczeństwootwarteijegowrogowie,t.I:UrokPlatona,przeł.H.Kra-
helska,Warszawa2006.
