Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KsięgaI
59
At.Azatemznówodwróćmy
27
tenwywód.Skorobowiemkażdyznas
albopanujenadsobą,albookazujesięsłabszy
28
,toczypowiemy,żeidomo-
627a
stwo,iwioska,ipolismająwsobietęsamąwłaściwość,czyteżniepowiemy?
Kl.Masznamyślito,żejednapanujenadsobą,adrugaokazujesię
słabsza?
At.Tak.
Kl.Itopytaniejestsłuszne:zcałąpewnościątakwłaśniesiędzieje,
zwłaszczawpoleis.Bootejpolis,wktórejlepsiodnoszązwycięstwonad
tłumeminadgorszymi,słuszniemożnapowiedzieć,żepanujeonanadsamą
sobą,ijaknajsprawiedliwiejmożnająchwalićzpowodutakiegozwycię-
stwa;przeciwniezaśwsytuacjiprzeciwnej.
At.Tojednak,czygorszewogólekiedykolwiekpanujenadlepszym,
627b
zostawmy-byłobytrzebadłuższejrozmowy.To,comówisz
29
,rozumiem
27
626e6znówodwróćmy(
πάλiν…ἀνoσtρέψωμgν
)-czasownikanastrepho(Csprowa-
dzamnapowrót,odwracam’,aleteżCobalam’),wformiemedialnejznaczyćmożeCznów
zwracamsięprzeciwnieprzyjacielowi’.Etykamilitarna,zjejrozpowszechnionąfrazeolo-
giąwalkiipanowania,stanowiwyzwaniedlarozumu,którybadato,copotocznośćmu
narzuca.WceluzbadaniasłusznościetykimilitarnejAteńczykproponuje,ponzejściudo
początku”
,czylipoziomuetycznego,powrócićnapoziompolityczny,alewrazztym,cona
poziomiepoczątkowymodkryto:walkęzsamymsobą.CzęstośćużywanegowPrawach
przysłówkapalin(Cznów,zpowrotem’)wskazuje,żesygnalizowanenimpowroty,cofnięcia
ipowtórzeniacharakteryzująmetodęperegrynacjidoźródełprawodawstwaimajądla
sędziwychpielgrzymówwartośćheurystyczną,kosztemzarzuturozwlekłościichdialogu.
28
626e7-627a1albopanujenadsobą,albookazujesięsłabszy(
ὁμὲνKρgίttωνoὑtoῦ,
ὁδὲἥttωνἐσtί
)-przymiotnikkreitton(stopieńwyższyodagathos,Cdobry’)zdopełnia-
czemrzeczownikaposiadasensfizycznegopanowanianadczymś-byciasilniejszym-lub
prestiżuiznaczenia-byciaważniejszym;natomiastzdopełniaczemzaimkazwrotnego
oznaczamoralnązaletę-panowanienadsobą,opanowanie;analogicznieprzymiotnik
hetton-Csłabszyfizycznieodkogoś’iCniższypozycją’,alejeśliCsłabszyodsiebie’,toCnieopa-
nowany’iCgorszymoralnie’.Tedwaodcienieznaczenioweniemusząbyćzgodne:bycie
silniejszym(fizycznielubpozycją)nieoznaczabycialepszym(moralnie).Podkreślałto
SokrateswrozmowiezsofistąKalliklesemwGorg.488c-489e,zretoremTrazymachem
wR.338c-d,351a-b,zGlaukonemwR.430e-431b.
29
627b2-3To,comówisz-poodwróceniurozumowaniarównieżKlejniasdostrzegł,że
silniejszyniemusibyćlepszym.Osłabiawięcswewyjściowestanowisko(626b-c),uznając
teraz,żeniekażdezwycięstwozasługujenapochwałę:jeślipolismapanowaćnadsobąiza-
sługiwaćnapochwałę,musitobyćzwycięstwolepszychnadgorszymi.Zgodnywtymjest
zSokratesemwPolitei(R.431a-b),który,przyjmująctenwarunek,podzieliłmieszkańców
Kallipolisnaróżnepodwzględemcnotyklasyobywateli,przypisująctylkoklasierządzącej
jednośćsiłyfizycznejidoskonałościmoralnej-takotrzymanykonstruktpolitycznyuznał
zansprawiedliwąpolis”.Silniejszym(rządzącym)przyznałcnotęnawetsofistaKallikles,
