Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KsięgaI
61
At.Inawetniewypadałobymnieczywamłapaćzasłowa
32
,żetendom
icałarodzinasameprzezsiebiezostałypokonane,jeślizwyciężylibynik-
czemni,ażepanują,jeślipokonanizostalibytamci:boniezewzględuna
627d
zręcznośćczyniezręcznośćsłówrozpatrujemyteraztensposóbmówienia
większościludzi,leczzewzględunapoprawnośćiwypaczeniepraw-czym
towłaściwiejestwedługnatury33.
32
627c8-9nawetniewypadałoby…łapaćzasłowa(
oὐKἂνgἴηγgπρέπoν…θηρgύgiν
)
-thereueinznaczydosł.Cchwytać,polować,łowić’.FrazeologiąłowieckąPlatonczęstosię
posługuje.nSprawnymłowcą”pięknaimądrościnazwałErosa,doktóregoupodobniłza-
sadzającegosięnapięknychimądrychSokratesa(Symp.203d,213e);PlatońskiSokrates
mówiłzaśosobie,żetropiipolujenawiedzę(m.in.Phd.66a;Tt.197c-200a;Phlb.65a);
podobniewłowieckiejmetaforyceopisałprocesdialektycznychposzukiwańistotydanej
rzeczyinnyprotagonistawdialogachPlatona,GośćzElei(Soph.218d;Plt.264a,285d).
AlejużdlasofistyKalliklesaSokratejskiełowytonczyhanienasłowa”(onomatathereu-
ein),nicinnegoniżczepianiesięsłów,niegodnestarszychludzi(Gorg.489b).Przedzbyt
poważnymtraktowaniemsłówprzestrzegałteżmistrzmetodydialektycznej,GośćzElei,
mówiąc,żeniesprzyjaonomądrościnastarość(Plt.261e);tymsamymodróżniłbadanie
dialektyczneodbadaniasłów,wktórymzasłużyłsięzwłaszczasofistaProdikos.Można
zatemsądzić,żezarzutKalliklesapodadresemSokratesawynikałznieznajomościtego
rozróżnieniaibyłnietrafny:Sokratesuprawiadialektykę,aniesemazjologię,zwłaszczaże
dobrzewie,kiedystosownajestnpewnaniedbałośćsłów”
,akiedykoniecznajestnprecyzja”
(Tt.184c).UsprawiedliwieniemdlaKalliklesamożebyćzłożonyobrazSokratesa,zwią-
zanyzokolicznością,żeProdikos,wrazzGorgiasem,byłmistrzemdlauczniaSokratesa,
Antystenesa,twierdzącego,iżnpoczątkiemwychowaniajestrozpatrywaniesłów”(frg.38
DeclevaCaizzi,odsyłaczza:Schöpsdau1994:adloc.);cowięcej,równieżSokratesmógł
zamłodupozostawaćpodwpływemProdikosa(Men.96d).Niezależnieodosobliwejroli,
wjakiejPlatonumieściłsofistęKalliklesa,zarzucającegoSokratesowito,costanowiłoobszar
systematycznychbadańojcówsofistyki,iniezależnieodtrafnościtegozarzutu,pozostaje
pytanie,czyGośćzAtenwPrawachmatunamyślito,coGośćzEleiwPolityku(261e),
krytycznywobecbadańtypuProdikosowego,czyraczejto,coKallikles,uważający,że
Sokratejskafilozofia,jakkolwieksięmieniąca(dialektycznieczysemazjologicznie),jest
dobratylkodlamłodych(Gorg.485a-e).Kalliklesniewskazałprzedziałumłodości;nie
możnawięcstwierdzić,czydojegouwagistosujesięSokrateswPolitei,ograniczającnaukę
dialektykiwpełnejedukacjifilozoficznejtylkodo5lat(między30.a35.rokiemżycia,
539d-e).Wświetlepowyższychnawiązańmiędzydialogaminiewątpliwejest,żeAteńczyk
wPrawachodstępujeodobutypówbadania:sędziwywiekrozmówcówniejeststosowny
idladialektyki,idlasemazjologiitypuProdikosa,doktóregobadańnadpoprawnością
słówczyniAteńczykaluzjęwdalszejczęściwypowiedzi.
33
627d3-4poprawnośćiwypaczeniepraw(
ὀρθόtηtόgtgKoiἁμoρtίogπέρiνόμων
)
-jesttodrugiesformułowanietematurozmowy,wstosunkudopierwszego(noustroju
iprawach”
,625a6)szczegółowsze.CzytelnawnimjestaluzjadożywionegoprzezProdikosa
zainteresowaniapoprawnościąsłów(perionomatonorthotetos:Euthd.277e;Cra.384b);
