Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
…
34
Częśćpierwsza.Zagadnieniaogólne
1.Pojęcieispecyfkaprawahandlowego
Źródełprawahandlowegomożnasięjużdoszukiwaćwstarożytnychzwyczajachhan-
dlowychzwiązanychzwymianądóbrmiędzyróżnymiplemionamiinarodami.Dany
zwyczajzbiegiemczasustawałsięnormąibyłuznawanyzaobowiązujący.Wtakispo-
sóbjeszczewstarożytnościwykształciłysięm.in.umowakomisu,zamianyczypośred-
nictwa.PewnenormyzzakresuprawahandlowegowystępowałyuFenicjan,Greków
iRzymian.Grecystworzylim.in.przepisydotyczącebankowościiprawamorskiego.
NatomiastRzymianiemieliwpływnarozwójwieluinstytucjiprawahandlowego.Wśre-
dniowieczunastąpiłrozwójnormprawazwyczajowego.Wmiastachśredniowiecznych
wykształciłysięprawastanukupieckiego,którebardzoczęstowykraczałypozagranice
danegomiasta.Wliteraturzepodkreślasię,żeowelokalnenormywykazywałyjednak
wposzczególnychkrajachdalekoidącepodobieństwo.Wkolejnychwiekachpowstawa-
ływydawanedoużytkusądówzbioryorzeczeńsądowych(np.pochodzącezXIIw.la
charted’OleronzawierającewyrokitrybunałumorskiegowyspyOleron,zbiórtenzyskał
popularnośćweFrancjiiwAnglii).Bardzoistotnąrolęwutworzeniuwieluinstytucji
prawahandlowegoodegrałyWłochy,którepołożyłypodstawypoddzisiejszeprawo
wekslowe,czekowe,bankowe,ubezpieczeniowe,maklerskieorazprawospółek.Rozwój
ustawodawstwazzakresuprawahandlowegoprzypadadopieronawiekXVII,kiedyto
np.weFrancjizapanowaniaLudwikaXIVpowstałyszczegółoweuregulowaniaprawne.
DziękiwysiłkomColbertaorazJacques’aSavaryw1673r.zostałwydanykodekshan-
dlowy(OrdonnanceducommerceznanytakżejakoCodeSavary),anastępniew1681r.
wydanyzostałordonansożegludze(OrdonnancedelaMarine).Kolejnakodyfikacja
prawahandlowegoweFrancjimiałamiejscedopierow1807r.,kiedytozostałwydany
kodekshandlowyNapoleona,stanowiącyuzupełnieniekodeksucywilnegoNapoleona.
Francuskikodekshandlowy(takjakkodekscywilny-Codecivil)zostałrecypowany
wKsięstwieWarszawskimorazwwielupaństwachEuropyiAmerykiPołudniowej.
WNiemczechkodyfikacjaprawahandlowegoprzypadanakoniecXVIIIw.W1794r.
zostałowydanepowszechnepruskieprawoziemskie,któreobjęłotakżeprawohandlo-
we,weksloweimorskie.Powszechnyniemieckikodekshandlowy(AllgemeineDeut-
scheHandelsgesetzbuch,ADHGB)zostałuchwalonydopierow1861r.,aw1871r.
zostałprzyjętyprzezwszystkiepaństwawchodzącewskładRzeszyNiemieckiej.Pod-
stawątegokodeksubyłtzw.systemmieszany-opierałsięonnapojęciukupcaiprze-
pisyprawahandlowegotraktowałjakoprzepisystanukupieckiego,jednocześniejednak
przyjmowałistnieniepewnychczynnościprawnychuznawanychzaczynnościhandlo-
weniezależnieodtego,ktoichdokonywał.W1892r.wydanazostałaustawaospółkach
zograniczonąodpowiedzialnością,którawprowadziłatęnowąformęprawnądziałalno-
ści.W1897r.uchwalonyzostałnowyniemieckikodekshandlowy(Handelsgesetzbuch,
HGB),którywszedłwżycie1.01.1900r.Kodekstenzostałopartynasystemiesubiek-
tywnym-byłtymsamymkodeksemdlazawodukupieckiego.
WPolscewchwiliprzywrócenianiepodległościistniałoażpięćróżnychustawodaw-
stwhandlowych.NaobszarzebyłegoKrólestwaKongresowego-kodekshandlowy
JózefOkolski,DominikaWajda
