Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
Częśćpierwsza.Zagadnieniaogólne
samoznaczeniejakustawom,ztymjednakzastrzeżeniem,żeprawozwyczajowemu-
siałomiećcharakterpowszechny,tzn.obowiązującynatereniecałegokraju.
WrazzwejściemwżycieKodeksucywilnegouchylonazostaławiększośćprzepisów
Kodeksuhandlowego,wtymart.1k.h.Należywięcprzyjąć,obecnie,wobecbraku
regulacji,jakwprzywołanymart.1k.h.,orazprzywzmożonejdziałalnościprawo-
twórczejidynamicznymrozwojunowychformwymianydóbr,możnanabraćwąt-
pliwościcodoobowiązywaniajakichkolwieknormprawazwyczajowegowzakresie
prawahandlowego.Wpiśmiennictwiepodkreślasię,przyjętawKodeksiecywilnym
zasadajednościprawacywilnegooznaczabrakmiejscanaodrębnośćprawahandlo-
wego,atymbardziejzwyczajowegoprawahandlowego.
Zdrugiejjednakstronyniemożnakwestionowaćznaczeniazwyczajówwprawiehan-
dlowym.Zwyczaje,wodróżnieniuodprawazwyczajowego,niestanowiąnormpraw-
nych,alejedynieodzwierciedlająkanonyzachowańuczestnikówobrotu(wprzypad-
kuprawahandlowegobędątosposobyzałatwianiainteresówprzezprzedsiębiorców).
Znaczeniezaśzwyczajówpolegagłównienatym,żemożnastosowaćjejakokryteria
ocenne,np.przyokreślaniuskutkówczynnościprawnychczysposobuwykonania
ciążącychnastronieobowiązków.
Większośćdoktrynyprezentujestanowisko,postanowieniaumownemająpierw-
szeństwoprzednormamizwyczajowymi.Przedstawianajestnastępującahierarchia:
1)przepisybezwzględnieobowiązujące;
2)postanowieniaumowy;
3)przepisywzględnieobowiązujące;
4)zwyczaj,
przyczymspornajestkolejnośćkategoriinr3i4.
Zwyczajepełniądwiepodstawowefunkcje:normującą(jeżelizwyczajwpływana
skutkiczynnościprawnych)orazwyjaśniającą(zwyczajsłużytłumaczeniuoświad-
czeńwoli).
Normatywnąpodstawęodwoływaniasiędoutrwalonychzwyczajówdająprzepisy
Kodeksucywilnego(art.56,65§1,art.354k.c.).Ponadtodoutrwalonychzwyczajów
bardzoczęstosięgasięwwypadkuobrotumiędzynarodowego.Wtejsytuacjibardzo
dużeznaczeniemajązbioryzwyczajówopracowywaneprzezorganizacjezawodowe
przedsiębiorców,takiejakprzykładowoizbyhandloweczygospodarcze.Ujednoli-
caniemzwyczajówwystępującychwhandlumiędzynarodowymzajmujesięrównież
MiędzynarodowaIzbaHandlowa(ICC),któradotejporywydałakilkaopracowań
dotyczącychistniejącychzwyczajów,główniewpraktycebankowej.Najstarszymijed-
nocześnienajczęściejstosowanymaktemMiędzynarodowejIzbyHandlowej(ICC)
Międzynarodowereguływykładniterminów(formuł)handlowych,znanejakoInco-
terms.Należyjednakpamiętać,żezwyczajespisywaneprzezpowołaneorganizacje
JózefOkolski,DominikaWajda