Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarekWąsowicz
władzydominujewyraźnieinstrumentalnetraktowanieprawa.Jestono
wygodnymnarzędziemwykorzystywanymadhocdodoraźnychcelów.
Pamiętajmyprzytym,żeczasyIIRzeczypospolitejtookresszybkiego
rozwojuprawaadministracyjnego,któreobejmujecorazwięcejdzie-
dzinżyciaipoddajejeprawnejreglamentacji,coprawdopodobniepo-
głębiaogólnieniechętnystosunekdoprawa.Zomawianychksiążek,na
przykładRomansuTeresyHennert,wyłaniasięjednocześnieobrazmało
skutecznegopaństwa,niepotrafiącegoefektywniezwalczaćrozmaitych
patologii,odkorupcjipoczynając.
Prawoniejestjednaktylkotematem,częściąopisywanejrzeczywi-
stości,katalogiemproblemów,wokółktórychzorganizowanazostaje
fabułaczyintrygadziełaliterackiego.Prawojesttakżeliterackimtwo-
rzywemitonietylkowprzykładachtwórczościSzaniawskiegoczy
Gombrowicza.Autorposługujesięnierzadkowątkamiprawnymi,po-
jęciamiprawnymi,niekiedyjakimiśinstytucjamiprawa,byosiągnąć
określonycelliteracki,bywywołaćuczytelnikaokreśloneskojarzenie
lubokreślonąemocję.Takiepodejściezakładaokreślonąwiedzępraw-
nąlubprzynajmniejdoświadczenieprawneuczytelnika.Autorpodej-
mujezatemzczytelnikiempewnągrę,przyjmując,żeczytelnikdyspo-
nujeodpowiednimdotegoprzygotowaniemijestwstaniepoprawnie
odczytaćintencjeautora.Inaczejmówiąc,autorodwołujesiętutajdo
świadomościprawnejczytelników.Oczywiściemożesięmylić,możetę
prawnąorientacjęswychodbiorcówprzeceniać,niemniejjednakana-
lizapodtakimkątemtekstuliterackiegomożestaćsięźródłemintere-
sującychobserwacji.Dobrymprzykłademjestposługiwaniesięprzez
Dołęgę-Mostowiczapojęciemplenipotencji,utrwalonymwmowiepo-
tocznejistądzapewnezrozumiałymdlaczytelnika,chociażformal-
niewówczesnymporządkuprawnymfunkcjonowałojużpojęciepeł-
nomocnictwa.
Ryzykowna,wświetleskromnegomateriałuźródłowego,może
wydaćsięteza,żenaszedzisiejszeproblemyzprawem,jegowciążniska
społecznaakceptacjaisłabezrozumieniejegorolijakozabezpieczenia
obywatelskichswobódmająwpewnymstopniuswojągenezęwniewy-
kształceniusięwlatachIIRzeczypospolitejpowszechnejaprobatydla
22
