Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Forma
49
podzielonychpookresiekomunistycznym,którzywywodząsweideałyzróżnychźró-
deł.Odnosisiędoprzeszłości,aleidoprzyszłościPolski.Podrugie,wewstępienroz-
grywająsię”wielkiesprawyzdziejówPolski.PrzykłademtegojestnPierwszaiDruga
Rzeczpospolita”znawiązaniemdonnajlepszychtradycji”tychformacji.Preambuła
ustanawianTrzeciąRzeczpospolitą”
,naproguktórejnastępujeuchwaleniekonstytucji
przeznaróddladobratejżeRzeczpospolitej.Potrzecie,zarysowujehoryzontaksjolo-
gicznykonstytucjiinadajejejnrytm”
.Wedługpreambuły,podstawowymiwartościa-
mikonstytucjisąnprawda,dobro,pięknoorazsprawiedliwość”(któremającharakter
uniwersalny)iwartościswoistewynikającezfaktu,żekonstytucjabyłauchwalonatu
iteraz,nwpoczuciuodpowiedzialnościprzedBogiemlubwłasnymsumieniem”
.Nie-
którzyprawnicyprzypuszczająnawet,żezwrotoodpowiedzialnościprzedBogiem
pełniwKonstytucjiRProlęzbliżonądoInvocatioDeiwkonstytucjachinnychpaństw.
PrzepisywstępudoKonstytucjiRPmającharakternormatywny.Wuznaniuprze-
pisówpreambułyzanormatywnenieprzeszkadzaichpodniosłycharakter.Sątowy-
powiedzinakazujące,conaródmarobićlubdoczegodążyć(np.chcemy,pragniemy,
ustanawiamy).Jesttojęzykpoleceńwobecsamychsiebie.Przemawiaprzezniepouvoir
constituantsłużącanarodowi:naródjakowspólnotaobywateliipodmiothistoriinadał
sobieprawaisamsięzobowiązałdoichprzestrzegania.Wspomnianywymiarnorma-
tywnościwstępu-wyrażającysięwjegosprawczości-nazywamyperformacyjnym.
Podkreślmyjeszcze,żewszystkieprzepisyKonstytucjiRP
,wtymprzepisywstępu,
sąrównoważnesobiepodwzględemnajwyższejmocyprawnej,choćichznaczenie
możebyćróżne.
Reasumując:gdybyśmypostawilisobieradykalnepytanienpocojestwstępdoKon-
stytucjiRP”
,należałobyodpowiedzieć,żegłównyceltejczęścikonstytucjipolegana
eksponowaniuwartości,jakieprzyjąłautorytetprawodawczy.Preambułarozpościera
horyzontaksjologicznycałejtejustawy,którymaznaczeniewtokuwykładniprzepi-
sówkonstytucji.Wtensposóbsłużyonaokreśleniutożsamościkonstytucyjnej.Tazaś
stanowisednopreambuły.
C.Systematykaogólnapoleganauporządkowaniuprzepisówkonstytucjiwedługkry-
teriumaksjologicznego,wynikającegozzasadprawaizwiązanychznimiwartości.
Wyrażasięonawwydzieleniurozdziałówkonstytucji.PoczątkowerozdziałyKonstytu-
cjiRPzawierająnajważniejszezasadyujęteodstronypaństwa(rozdziałyI-II)orazod
stronyczłowiekaiobywatela(rozdziałIII).Niejestmożliwenwycięcie”któregośztych
rozdziałówiumieszczeniegowinnymmiejscu.Kolejnośćposzczególnychczęścikon-
stytucjiniejestprzypadkowa.Konstytucjajestcałościąprzepisów,którychsekwencja
wynikazpowiązanychzesobązasadprawaiodpowiadającychimwartości.
Budowakonstytucjidajewyrazpewnymwyboromdokonanymprzezjejtwórców,
copokazująliczneprzykłady.Itak,konstytucjepaństwrealnegosocjalizmuspycha-
łyregulacjęprawobywatelskichnaodległemiejsce,eksponującprzepisydotyczące
