Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
…
2.ZaryshistoriiubezpieczeńspołecznychwPolsce
23
ubezpieczeniową.Powyższykształtmiędzywojenneubezpieczeniaspołeczneprzybra-
łynaskutekuchwaleniatzw.ustawyscaleniowej(tj.ustawyz28.03.1933r.oubezpie-
czeniuspołecznem4),którawdużystopniuujednoliciłazróżnicowane(pozaborcze)
reżimyprawneorazstworzyłaorganizacyjneifinansowepodstawydziałalnościinsty-
tucjiubezpieczeniowej(ZUS).
2.2.PolskaRzeczpospolitaLudowa
PoIIwojnieświatowejpoczątkowoutrzymanoustawodawstwomiędzywojenne,ana-
stępniezaczętounifikowaćstatusprawnyposzczególnychgrupzawodowychirozsze-
rzaćzakrespodmiotowyubezpieczeńspołecznych.Wkonsekwencjiwyeliminowano
korzystniejsze,wporównaniuzrobotnikami,uprawnieniaemerytalno-rentowepra-
cownikówumysłowychifunkcjonariuszypaństwowych,wprowadzając(w1954r.)
jednolitepowszechnezaopatrzenieemerytalne,pozostawiającjedynieodrębneregu-
lacjeprawnedlasłużbmundurowych.Pojęciezaopatrzeniaemerytalnego(zamiast
ubezpieczeniaspołecznego)utrwaliłosięwwynikuwydaniakolejnychzaopatrzenio-
wychaktówprawnychzarównoocharakterzepowszechnym(ustawyz1968i1982r.),
jakiszczególnym,tj.adresowanychdowybranychgrupzawodowych(zwłaszczagór-
ników-ustawyz1957i1983r.-orazkolejarzy-dekretz1957r.orazustawyz1968
i1983r.).Stosowanietakiegonazewnictwawynikałoprzedewszystkimzprzyjętego
sposobufinansowaniaświadczeń,tj.zfunduszydefactobudżetowych,gdyżpocho-
dzącychzeskładekpaństwowychzakładówpracy,choćzczasemzwiększałsiętakże
udziałśrodkówznieuspołecznionego(głównieniepracowniczego)sektoragospodar-
ki.Natomiastwodniesieniudoubezpieczeniachorobowegoiwypadkowegotonowa
(tzn.zastępującaprzepisyustawyscaleniowejz1933r.)regulacjawzakresieświadczeń
ztytułuchorobyimacierzyństwazostaławprowadzonadopierow1974r.,zaśustawy
dotycząceświadczeńztytułuwypadkówprzypracyichoróbzawodowychuchwalono
w1968i1975r.Jednocześniestopniowoposzerzanozakresochronysocjalnejnanie-
pracowniczegrupyludności,tj.:1)członkówrolniczychspółdzielniprodukcyjnych
-1962r.,2)rzemieślników-1965r.,3)twórcówiartystów-1973r.,4)osóbzatrud-
nionychnapodstawieumowyzlecenialubumowyagencyjnej-1975r.,5)rolników
indywidualnych-1977r.,6)duchownych-1989r.i7)osóbprowadzącychdziałal-
nośćgospodarczą-1989r.
WkońcowejfaziePRL-wwynikuwydaniaustawyz25.11.1986r.oorganizacjiifi-
nansowaniuubezpieczeńspołecznych5-powróconodoterminologiiubezpieczenio-
wej,wyodrębniającubezpieczeniaspołeczneobejmującepięćkategoriiświadczeńpie-
niężnych(rodzinnychiemerytalnych,atakżewraziemacierzyństwa,niezdolnoścido
4Dz.U.Nr51,poz.396zezm.
5Dz.U.z1989r.Nr25,poz.137zezm.
KamilAntonów
