Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Miejscepreambuływakcienormatywnymistatusjęzykapreambuł
51
trwaniuokreślonejsytuacjiempirycznej”.145Wceluustaleniaowejsytuacji
empirycznejmożnasięgaćwłaśniedopreambuły(nazywanejpreambulą
–wstępemopisowym),któranależyciezredagowana,ułatwiauchwycenie
osnowyzwrotówprawnych.146
Kolejnymelementemsytuacjisocjolingwistycznejjestkanałkomuni-
kacyjny,czyliustnylubpisemny„nośnik”komunikatu,orazspecyficzne,
towarzyszącekomunikatowiokoliczności.147Odnoszącpowyższedoteks-
tówprawnych,należypodkreślićto,iżsąoneprzekazywaneadresatom
wyłączniezapomocąpisma,comaswojekonsekwencjewsposobiefor-
mułowaniawypowiedzi,gdyżtekstpisanyróżnisięodmówionego.148Ka-
nałkomunikacyjnyprzekazutekstuartykułowanegoipreambułyjestten
sam,alejakjużbyławcześniejotymmowa,innajestformazapisuprze-
kazywanychtreści.Preambułaniemapostaciartykułówczyparagrafów,
choćmożnaspotkaćwstępypisanenawzórczęściartykułowej.Niewyklu-
czasięstosowaniawpreambułachjakiejśformywyróżnieniaposzczegól-
nychelementów,łącznieznumerowaniem.Preambułatotekst,wktórym
poszczególneelementypowinnybyćzesobąpowiązane,tworząclogiczną,
sensownąwypowiedźnawiązującądonastępującegoponimtekstuwpo-
staciartykułówczyparagrafów.
Kontaktmiędzyprawodawcąaadresatemprawaodbywasię,jakwyżej
wskazano,zapomocąpisma,któregotreśćjestzamieszczanawstosow-
nymorganiepromulgacyjnych,np.wDziennikuUstaw,MonitorzePol-
skim,DziennikuUrzędowymUniiEuropejskiejiwinnychpublikatorach.
Wtensposóbmamiejsceswoistydyskursmiędzypowyższymipodmiota-
mi,odbywającysięzapomocą„telejęzykaprawa”,tojesttakiegojęzyka
performatywnego,którywystępujewpostaciustaw,rozporządzeń,zarzą-
dzeńiinnych.149
Poletematyczne–trzecielementsytuacjisocjolingwistycznej,dotyczy
sferyrzeczywistości,zktórąjestzwiązanadanawypowiedź.150Należyprzy
tymzauważyć,iżrównieżodnośniedowymoguspójnościtematu„tekst
prawnyniespełniaoczekiwańspójnościtematycznejpojmowanejjako
spójnośćlinearna[...]”.151Poszczególnekwestiesązewzględunaspecyfi-
kęarchitekturytekstuprawnego„rozsiane”wposzczególnychartykułach
czyparagrafach.Inaczejsprawaprzedstawiasięwprzypadkupreambuły,
wktórejtakalinearnośćczęstowystępuje.Ponadtowtekstachprawnych
wyróżniasiętrzywarstwysłownictwaodnoszącesiędoprzedmioture-
145Ibid.,s.120.
146Ibid.,s.121.
147T.Gilbert-Studnicki:Językprawny...,s.64.
148Idem:Sytuacyjne...,s.41.
149J.Pieńkos:op.cit.,s.45.
150T.Gizbert-Studnicki:Sytuacyjne...,s.42.
151M.Zieliński:Językiprawne...,s.54.