Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dobrychzbiorówwmitycznym„domumąki”
.KultHermesa-fallusakore-
spondowałzdomniemanymkultemDemeter–boginizboża(„Demeter”
znaczy„matkajęczmienia”)wOjchalii1.K.Kerényiwskazujenazaślubiny
elementumęskiego–Hermesazpraboginią(WielkąBoginią)wtrzech
postaciach:Artemidy-Hekate,PersefonyiDemeter2.Owezaślubiny
iprzekazaniewładzyHermesowimogłybynastąpićpospustoszeniuma-
triarchalnejOjchaliiprzezbóstwomęskie–Heraklesa.
Dokonawszyzapowiedzianegoprzyporządkowania,wskażęteraz
najważniejszecechyiprzydomkiwspomnianychbogówolimpijskich.
Wkażdejztychideimitologicznychtkwicośnieoczekiwanego–swoista
zagadka,paradoks;wprzypadkuApollinaiHermesabędzietozespolenie
wjednejpostacizpozorusprzecznychwłaściwości.
Dionizosjestbogiemroślinnejwegetacji,codoskonalewidaćwprzy-
toczonymhymnieHomeryckim.Jedenzjegoważniejszychprzydomków
todendrites,czyli„młodzieniec-drzewo”3.Legendagłosi,żematkaDio-
nizosa,Semele,zostałaspalonaprzezpiorunZeusa,gdybyławszóstym
miesiącuciąży.Hermesjednakuratowałdziecko,wszywającjewudo
Zeusa,ipotrzechmiesiącachDionizosprzyszedłnaświat(stądjednym
zkanonicznychprzedstawieńHermesawsztucegreckiejjestpostaćmło-
dzieńcazmałymdzieckiem-Dionizosemnaręku).
WedługGravesa,obrzędoweponownenarodzinyzmężczyznybyły
znanymsemickimobrzędemadopcyjnym4,azatemDionizosbyłbyad-
optowanymsynemZeusa.Dobrzeztymkorespondujejegocharakter
półboga,któryzajmujemiejscenaOlimpiedopieroporezygnacjiHestii.
NiepełnoprawnystatusDionizosamożemiećswojąprzyczynęwfakcie,
żejesttobógnatury,świataroślinnego(atakże,zuwaginajegopatro-
natnadpopędami,niektórychaspektówtego,cozwierzęce),podczasgdy
ApolloiHermestobogowiekultury.
Boskiedzieckotoepifaniaojca,Zeusjakobóstwosolarnejestpatro-
nemkulturypatriarchalnej,którarodzisięwwalcezwielkimibóstwami
żeńskimi.Te–zwyciężone–zostajązepchniętedopodziemi,przybierają
postaćbóstwchtonicznych(np.triadaHekate–Persefona–Demeter).Blask
(Apollo),męskość(Hermes)toprzymiotyZeusa,sprawiedliwegokróla
1Tamże,s.51,62,509.
2K.Kerényi,Hermesprzewodnikdusz,przeł.J.Prokopiuk,Sen,Warszawa1993,
s.50–54.
3R.Graves,Mitygreckie,s.108.Słowodendritesoznaczateżwinnąlatoroślpnącą
siępopniudrzewa.
4Tamże,s.109.
26
