Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Hermes–Tat(Tot)zrównujązparąOrfeusz-Muzajos1.Wprzeciwień-
stwiedowskazanegopoprzednioantagonizmuwidaćtuzatemraczej
współdziałanie.
ZajmijmysięterazpostaciąApollina.Jedenznajbardziejprzenikliwych
filozofów,I.Kant,popełniaznaczącybłąd,gdywdyskusjizF.Schillerem
natematcnotyiwdziękustwierdza:„Herkuleszostajemusagetemdopie-
ropopokonaniupotwora,przedktórymdrżąowedobresiostry[Gracje,
boginiewdzięku–E.B.].TowarzyszkiWenusUraniisązalotnicamiwor-
szakuWenusDione,gdytylkomieszająsiędosprawobowiązkuichcą
dołączyćdotegopobudki”2.Skądinądwiadomo,żemusagetem,zwierzch-
nikiemmuz,zostajeApollo;byćmożenastępujetopopokonaniuTyfona
–greckimitniewspominaozależnościprzyczynowej.WypowiedźKanta
jestinteresującaztegowzględu,żepopierwsze,bezwahaniastwier-
dzaontakizwiązekprzyczynowy,apodrugie,nada-
jeprzydomekmusagetaHeraklesowi;jesttoalbolapsus,alboświadome
uznaniesiłimocyreprezentowanychprzezApollinazaelementcało-
kształtumocynaturyludzkiejucieleśnionejprzezHeraklesa.
Apollojestsymbolemdoskonałejcnoty3,bywanazywany„Łucznikiem”
.
WedleArystotelesacnotajestjakstrzał„wdziesiątkę”:błądzićmożna
nanieskończeniewielesposobów,cnotajesttylkojedna4.Iotoówwido-
myobrazludzkiejcnoty,Apollo,zostajepatronemmuz.Wskazywałoby
tonaniejasnezwiązkimoralnejdoskonałościzezdolnościądotworzenia,
dopoiesis–artystycznegowyprowadzaniarzeczyzniebytudoistnie-
nia.Sprawawyjaśniasię,gdyprzywołamyteorięarchetypówJunga:wal-
kaApollinazTyfonemizdobytydziękitemutytułmusagetajestwalką
egozwłasnymCieniem(potworem,diabłem),którejpozytywnyrezultat
umożliwiabezpiecznykontaktzdziedzinąarchetypówsymbolizowaną
przezmuzy,córyzbiorowejpamięci(Mnemosine).Osiągnięcieprzez
podmiotcnotywwalcewewnętrznejotwierawspaniałeperspektywyin-
telektualne:intuicjauzyskujedostępdoświatasztuki.
Cnotęmożnazdobyćprzezpodporządkowaniewłasnychnamiętności
zmysłowychibutnejpychy(hybris)nakazomrozumuucieleśnionegoprzez
1A.Krokiewicz,Studiaorfickie,s.65,76.
2I.Kant,Religiawobrębiesamegorozumu,przeł.A.Bobko,WydawnictwoZnak,
Kraków1993,s.44.
3Zob.Wielkaencyklopediapowszechnailustrowana,t.3,NakładiDrukS.Sikorskie-
go,Warszawa1890,hasło„Apollo”
,s.455–458.
4Por.Arystoteles,Etykanikomachejska,przeł.D.Gromska,PaństwoweWydawnic-
twoNaukowe,Warszawa1956,1106b28–34.
28
