Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sferęCieniainieświadomości,leczodnosisiętakżedodwóchpłcinarów-
ni,wskazujenaAndrogyne(istotędwupłciową)obecnąwkażdymczło-
wieku,władnąuchronićduszęodunicestwienia.Wstarożytnościgrec-
kiejirzymskiejhermystawianoniekiedynagrobachkobietimężczyzn
(czworokątnykształtnagrobkawiążesięponoćzhermą),stylizowany
wizerunekHermesa-fallusamiałzapewnićzbawieniewświeciezmar-
łych,byłprzewodnikiemnadrodzeduszydonieśmiertelności1.Synem
HermesajestEros–bógmiłości2.Ucieleśnionaprzezniegomiłośćma
jednakcharakterprzypadkowy,powierzchowny,przychodzizzewnątrz
–strzałyErosarażąnaoślep.TakżeHermesjestbogiemmiłości,alemiło-
ściwewnętrznej,przychodzącejzgłębiduszy,inspirowanejwizerunkiem
AnimusalubAnimywzależnościodpłci–miłościmającejdoprowadzić
doponownegozespoleniapołówkimęskiejiżeńskiej.
Tozespoleniematakżewymiarhistoryczny.Zapowiadapowrót,po
przejściuprzezmękicywilizacji,dokrainy„pieczonychgołąbków”
,mi-
tycznejOjchalii.ZnanajesthistoriaOrfeuszaiEurydykieskortowanych
zHadesuprzezHermesa,alemniejto,żeimię„Eurydyka”znaczy„rozległa
sprawiedliwość”3.Orfeusz4utraciłwprawdzieEurydykę,nieopatrznieoglą-
dającsięzasiebie,alestaćsiętomiałowskutektego,żezamałojąkochał,
żeniemiałodwagiumrzećzmiłości5.JeśliAchillesjestspowinowacony
zApollinem,toprzebiegłyOdysjestniewątpliwiepostaciąspodznaku
Hermesa.M.HorkheimeriT.W
.Adornosłusznietwierdzą,żemitOdy-
seuszajeststarożytnymmitemoświecenia6.Świetlisteego,wyłaniającesię
whistoriiApollinazwalkizesmokiem-Cieniem(comogłobysymboli-
zowaćrozwójkulturygreckiej),wmicieOdyseuszaponowniezatracasię
wśmiertelnympojedynkuzwrogąnaturą.Odyseusz–intelektdys-
kursywny–dokładawszelkichstarań,bypokonaćprzyrodęjejwłasną
bronią(zwracasiłyżywiołówprzeciwnimsamym).Udajemusiętotym
lepiej,imwiększygwałtzadajeswojejnaturzeuczuciowej,imgłębiejsię
alienuje.ChcącprzechytrzyćKirke,którazmienialudziponowniewzwie-
rzęta,musijejpozornieulec;bywyjśćzjaskiniPolifema,musioświadczyć,
1Zob.K.Kerényi,Hermesprzewodnikdusz,s.56,58–59.
2Tamże,s.45–50.
3R.Graves,Mitygreckie,s.126.
4Etymologięimienia„Orfeusz”wywodzisięodsłóworphne–„mrok”luborpha-
nikos–„sierota”;zob.A.Krokiewicz,Studiaorfickie,s.65.
5Zob.Platon,Uczta,179D,w:Uczta.Eutyfron.ObronaSokratesa.Krition.Fedon,
przeł.W
.Witwicki,PaństwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa1982.
6M.Horkheimer,T.W
.Adorno,Dialektykaoświecenia,przeł.M.Łukasiewicz,
WydawnictwoIFiSPAN,Warszawa1994,s.60–97.
30
