Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Studianadniepełnosprawnością(DisabilityStudies)iruchwłączającywspołeczeństwie...
17
Populacjaosóbzniepełnosprawnościąnależydogrupwrażliwychzpunktuwidzenia
wysokiegozagrożeniaprocesamimarginalizacjiiwykluczeniaspołecznego(Barnes,
Mercer,2008;Mikołajczyk-Lerman,2013;Podgórska-Jachnik,2014;Szarfenberg,
2009).Wliteraturzezzakresupedagogikispecjalnejodnoszonodoniejokreśle-
niensubkulturysłabszych”(Sadowska,2008),podejmowanopróbyzastosowania
socjologicznychteoriirezerwatu(Gajdzica,2012)czyunderclass(Chrzanowska,
2009).Jesttoprzejawniepokojówodoświadczaneprzezosobyzniepełnosprawno-
ściąskutkiprzeobrażeńspołecznych,transformacjiustrojowychigospodarczych,
czyróżnegorodzajukryzysówdoświadczanychprzezwspółczesnyświat(Krause,
2004).Grupywrażliwe,wtymosobyzniepełnosprawnością,doświadczająichbo-
wiemwwiększymnasileniu,coodzwierciedlazjawiskonakładaniasięczynników
zagrażającychwykluczeniem-skrzyżowaniatzw.osinierównościiwykluczenia
społecznego(Klinger,Knapp,Sauer(eds.),2007).Niepełnosprawność,choćstano-
wiszczególnąsytuacjężyciowączłowieka,niejestjedynymczynnikiemspołeczne-
gowykluczenia,jednakżewinterakcjizinnymiczynnikami-np.takimi,jakpłeć,
wiek,bezrobocie,pochodzenieetniczneiinne-jejpotencjałekskluzyjnyznacząco
multiplikujesię.Wnaukowejliteraturzefeministycznej,alejeszczeczęściejwma-
teriałachpropagandowychidyskusjachzamieszczanychnaniezależnychportalach
iforachinternetowych,pojawiasięwciążmałowPolscepopularnepojęciekyriar-
chy(ang.),tłumaczonejakonkyriarchia”lubnkyriarchat”(przezanalogiędoprzede-
finiowanejkategoriianalitycznejpatriarchatu).Pojęcietowprowadziław1992roku
ElisabethSchüsslerFiorenza,adotyczyonoteoriiinterakcjiczynnikówopresyjnych
wsystemachspołecznychzbudowanychnadominacjiiuległości,powodujących,
iżwzwiązkachmiędzyludzkichniektóreosobyzajmująpozycjeuciskanych,ainne
uprzywilejowanych(Schüssler,2001;Ferguson,2014;Hodgson,2010).Jesttowięc
pojęciebędącezbiorowymczyteżparasolowymdeskryptoremróżnychspołecz-
nychczynnikówipostawopresyjnych(RANDOM,2010),takichjaknp.ageizm,
atrakcjonizm,ableizm,rasizm,seksizm,homofobia,ujawniającychsięodpowied-
niowdyskryminacjizewzględunawiek,wygląd,niepełnosprawność,pochodzenie
etniczne,płeć,orientacjęseksualnąiwieleinnychatrybutówosobowych.Przytym
niejesttoprostahierarchia,azłożoneintersekcjonalnezależności,dlaktórych-
jaktoprzykładowookreślaMaciejMiszczyk-trudnoczasemokreślić,czybardziej
opresyjnebędziepołożenienniepełnosprawnegobiałego”czynpełnosprawnego
czarnego”(Miszczyk,2013).Współczesneruchyfeministycznedemaskująkyriar-
chatipróbująwróżnysposóbprzeciwdziałaćjemuorazjegoskutkom.Wdużym
stopniuidentyfikacjakyriarchicznychzależnościdoprowadziładozauważeniazja-
wiskaniepełnosprawnościprzezsocjologię.Możnamówićonspotkaniusocjologii
kulturowejzsocjologiąniepełnosprawności”(Waldschmidt,Schneider,2007),po-
szerzającympolebadawczeDisabilityStudies.
Jakwidać,ruchwkierunkuspójnościspołecznejmacharakterruchuwłącza-
jącegoizbieżnośćzterminemnwłączanie”
,któryzakorzeniłsięwpedagogicespe-
