Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
DorotaPodgórska-Jachnik
cjalnejwostatnichlatach,niejestprzypadkowa.Włączanie(inkluzja)jestbowiem
przemyślanymprocesemzaradczymwobecpostrzeganychiniestetynasilających
sięwewspółczesnymświecienierównościspołecznychisiłwykluczenia.Pedagogi-
kaspecjalnapostrzeganabyłaodlatjakoobszarwyrównywaniaszans,aedukacja
jakojednoznajskuteczniejszychnarzędziemancypacyjnych,niwelującychnierów-
nościspołeczne.Waktualnymtrendzieedukacjiwłączającejwidocznajestwięcnie
tylkoewolucjapodejściadoniepełnosprawności,alerównieżsplotwieluinnych
dyskursówspołecznychdotyczącychszerokorozumianejosiproblemowejeksklu-
zja-inkluzja.
Jakjużzasygnalizowano,opróczznaczącychprzemianspołecznych-aczasem
zaichsprawą-przeobrażeniuulegatakżerozumieniepojęcianiepełnosprawności.
nRadykalnazmiana”inkontekstspołeczny”-tookreślenia,któreściśleprzylgnę-
łydowspółczesnychopisówproblematykiniepełnosprawności,wyznaczającnowy
sposóbmyśleniaosamymzjawisku,jakiosobachzniepełnosprawnością.Podejście
doniepełnosprawnościzmieniałosięwprawdzieprzezcałewieki,aświadomość
głównychkierunkówprzeobrażeńodstarożytnościdowspółczesnościjestelemen-
temwiedzykanonicznejwzakresiepedagogikispecjalnej,którejpoświęconodużo
miejscawliteraturzeprzedmiotu.Wkanonietymwyróżniasięm.in.przejścieod
nasyconychlękiem,wrogościąiniezrozumieniemtendencjieliminacyjnych,po-
przezzachowawczydystansizbudowanenadefektologicznejkoncepcjiinności
działaniasegregacyjno-opiekuńcze,ażdodziałańsprzyjającychadaptacji,integracji
inormalizacji,wtymuznaniaprawipersonalnegowyzwolenia(Dykcik,1996,iin.).
Jednakżezmiana,któradokonałasiępodkoniecXXinaprzełomieXX/XXI
wieku,dotyczynietylkostosunkudoosóbzniepełnosprawnością,któreniegdyś
byłyjedynieobiektem,czyliprzedmiotempostawinnychosób.Prawdziwymprze-
łomemjestdostrzeżenieirozwinięciekonceptupodmiotowościiautonomiiosób
zniepełnosprawnością-wczymznaczącyudziałichsamych-jakrównieżdekon-
strukcjasamegopojęcianiepełnosprawności.Wbrewwielowiekowejtradycjitrak-
towaniajejwyłączniejakoatrybutuniepożądanego,leczprzypisanegojednostce,
współczesnośćodrywaniepełnosprawnośćodjejposiadacza(nosiciela),przyzna-
jącimrangędwóchwzględnieniezależnychbytów:bytuosobowego-człowieka,
ibytunieosobowego-fenomenuniepełnosprawności,tyleżabstrakcyjnego,co
boleśniekonkretnegowudzielaniuswychograniczającychwłaściwościludzkiej
osobie.Niepełnosprawnośćczęstoczynitewłaściwościbezpośrednionaocznymi,
przezcotrudnooderwaćjeodosoby,jednakzbiorowymwysiłkiemwspółczesnych
osiągniętoparadygmatycznązgodnośćwsprowadzeniuniepełnosprawnościdoroli
barierymiędzyludźmi.Takokreślatospołecznymodelniepełnosprawności,przy
czymujęcietakiemusimiećrównieżswojekonsekwencjewokreślaniusposobów
rozwiązywaniaproblemówwynikającychzowychbarier.
Tezaospołecznymkonstruowaniupojęcianiepełnosprawnościmożemiećróż-
neznaczeniapraktyczne,jednakto,cowniejnajistotniejsze,tozwrócenieuwagi,
