Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
SPRAWCŻOśćMED|ÓW
jestmedialnystatusciałaimowy.McLuhanwprosttwierdził,żesłowomówione
jesttechniką.Jegozdaniemjęzykflodgrywawobecumysłutakąsamąrolę,jak
kołowobecnogiiciała”
.(McLuhan,2004b:127;zob.2001:390).Ong(2009:
291)natomiastrówniekategoryczniedowodził,żemowaniejesttechnologią:
flniekorzystaznarzędzi,nietworzyżadnychproduktów,niepozostawiażadnych
resztek”
.Słowamówionesązdarzeniami,anierzeczami.Technologiąjestdopiero
pismo.Właśniejegotechnologicznycharakterbyłprzyczynązasadniczejzmiany
kulturowej.Zasprawąpismasłowo,przedtembędąceulotnymdźwiękiem,zostało
poddanetechnologiiiwefekciestałosiętrwałąformągraficzną.Technologiczny
charaktermatakżewtórnaoralność,zapośredniczonaprzezmedia,np.fonograf
czyradio.(Ong,2011:135-137;zob.Fiut,Piątek,2011:57).
Niedlawszystkichjesttojednakoczywistywniosek.Amerykańskietnolog
EdwardTwitchellHall(1914-2009)dowodził,żejęzykmówionyjestekstensją
pierwotną,ajęzykpisanyekstensjądrugiejgeneracji–językrozszerzadoświad-
czeniewczasieiprzestrzeni,apismorozszerzajęzyk.(Hall,1978:26-27;1984:
67;Burszta,1984:29).Idąctymtropem,Goban-Klas(2005:19)dokonujerozróż-
nieniamiędzymediamiwtórnymitechnicznieimową,jakomediumbiologiczno-
-fizycznym
28
.Zkoleidynamicznierozwijającesiębadanianadmową/językiem
ciałacałkowicieusprawiedliwiajątraktowanieciałajakomedium,cozresztąnie
28
naXIIIwiek,podającniekiedymniejlubbardziejdokładnedaty(np.ok.1260,1286,czy
lata1285-1299),miejsca(np.Włochy)czynazwiska(np.RogeraBacona).Naskalęhan-
dlowąwytwarzanojewWenecjiod1301roku.Zroku1352pochodzipierwszyobraz,na
którymprzedstawionoczłowiekawokularach.Okularytesłużyłydokorygowaniadaleko-
wzroczności,nasilającejsięzwiekiemiuniemożliwiającejczytanie,atakżewykonywanie
zawodukopisty.PierwszawzmiankaookularachdlakrótkowidzówpochodzizpołowyXV
wieku.Oistotnymwpływieokularównapoziomczytelnictwa(choćbyprzezumożliwienie
czytania–atakżepisania–ludziomstarszym)piszesięwodniesieniujużnawetdoXIV-
-XVwieku.Wskazujesięjednakrównieżnaodwrotnązależność:rozwójczytelnictwapo
wprowadzeniudrukuprzyczyniłsiędoprodukcjiokularów–rozwinęłasięwXVIwieku.
(Burke,1998:103-105;2004:491-492;Davies,1999:403;deCamp,1968,s.409-410;Man-
guel,2003:404-405;Moulin,1986:196;Mumford,1966:414;Orłowskietal.,1979:254).
BardzosceptycznyjestwtejkwestiibrytyjskihistorykGeoffreyParker(1985:35)dowodzący,
żeokularydoXVIIwiekubyłyprzeważniemałoprzydatne–dopierowtedyudoskonalono
kunsztszlifowaniasoczewek.
Piszeonteżjednakoformachnaturalnejtelekomunikacjipozwalającejporozumiewaćsię
naodległość(rolętępełnipogłoska)iprzekazywaćwiadomościwczasie,międzypokole-
niami(tradycjairytuał).Dokonujeprzytymzadziwiającegodlamnierozróżnienia,anawet
przeciwstawienia,mowyiopartychnamowiepraktykkulturowych,określanychjakotrwałe
środkikomunikowania.Jegozdaniemmowaflnależydonietrwałychśrodkówkomuniko-
wania,tzn.zakładajednoczesnośćmówieniaisłuchania”
.Nienadajesiędoutrwalenia
wiadomościwczasie,zachowaniaichdlanastępnychpokoleń.flToteżodnajdawniejszych
czasówistniałyspołeczneformyutrwalaniaorazprzekazywaniaważnychinformacji,które
możnaokreślićmianemnaturalnychformtelekomunikacji.Należądonichwieśćipogłoska,
czyliprzekazywanieinformacjizustdoustwprzestrzeni,jakteżrytuałitradycja,czyli
utrwalaniepamięcizbiorowejwczasie”
.(Goban-Klas,2004:49-50;zob.2001:7-8).
